ΑΙΓΑΙΟ-ΘΡΑΚΗ-ΛΩΖΑΝΗ, Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΕΞΙΣΩΣΗ
(ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΑΠΟ ΠΟΤΕ)
Γράφει ο
Σπυρίδων Γ. Βαλλίδης
Αντιστράτηγος (ε.α)
Σε συνέχεια προηγούμενης ανάλυσης, όπου περιγράφω εν συντομία τη γεωστρατηγική διάσταση του γεωγραφικού χώρου Θράκη-Αιγαίο και του μείζονα ρόλου του στον έλεγχο και διαχείριση των στρατηγικών και οικονομικών οδών της Αν. Μεσογείου, θα επικεντρώσω στους λόγους για τους οποίους η Άγκυρα εκδηλώνει σήμερα ολοένα και πιο έντονα τις ενέργειες της, με σκοπό την απόκτηση του ελέγχου ή και επικυριαρχίας στην παραπάνω περιοχή.
Οι παραπάνω ενέργειες εντάσσονται στη μόνιμη επιδίωξη της Τουρκίας για επίτευξη του γενικότερου κύριου στρατηγικού στόχου της για επέκταση δυτικά, δηλαδή σε περιοχές Ελληνικής κυριαρχίας ή αρμοδιότητας, και εστιάζονται αφενός στη διατήρηση και άσκηση ασφυκτικού ελέγχου στη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη ως μοχλού πίεσης, και αφετέρου στη χρησιμοποίηση στρατιωτικών μέσων στο Αιγαίο.
Ο σχεδιασμός και υλοποίηση των ενεργειών αυτών εκτελείται με επιμονή και συνέπεια από το Τουρκικό κράτος, σχεδόν αμέσως μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης, αναμένοντας κάθε φορά το κατάλληλο momentum μέχρι την επίτευξη του παραπάνω στρατηγικού στόχου, και η πρόσφατη πρωτοφανής έξαρσή τους, με αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Ελλάδος ακόμη και σε κύριες νήσους του Αν. Αιγαίου, δύναται να αποδοθεί στους παρακάτω λόγους:
1. Ανεξάρτητα των διακηρυσσόμενων από φίλους και συμμάχους ευνοϊκών έως και φιλικών προθέσεων για τα εθνικά μας θέματα, αυτές για την ώρα παραμένουν προθέσεις και στο επίπεδο του “αμοιβαίου” συμβιβασμού των δύο χωρών, καθώς τα γεωστρατηγικά δεδομένα και διεθνή οικονομικά συμφέροντα επιτάσσουν την ασφαλή, χωρίς εντάσεις και πλήρως ελεγχόμενη λειτουργία του θαλάσσιου άξονα Σουέζ- Αν. Μεσόγειος – Αιγαίο.
2. Η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία παρόλες τις σοβαρότατες συνέπειες στον ενεργειακό και επισιτιστικό τομέα, βρίσκει το ΝΑΤΟ και την ΕΕ σε αδυναμία ουσιαστικής αντίδρασης, λόγω και του κινδύνου πυρηνικής κλιμάκωσης, ενώ καταδεικνύει για ακόμη μία φορά, ότι το διεθνές δίκαιο δεν επιβάλλεται στους ισχυρούς μόνο με οικονομικές κυρώσεις, οδηγώντας τις περισσότερες φορές σε “έντιμους” συμβιβασμούς, αλλά πάντα με τη διατήρηση των κεκτημένων που εξασφάλισε η ισχύς των όπλων.
3. Η Τουρκία προβάλλοντας την ισχύ και τη γεωγραφική της θέση, ιδίως μετά την κατάληψη και κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου που της άνοιξε το δρόμο προς την Αν. Μεσόγειο και δημιούργησε τετελεσμένα εις βάρος των εθνικών συμφερόντων – με την ανοχή δυστυχώς των φίλων και συμμάχων μας – επιθυμεί να ξαναπαίξει το ίδιο χαρτί, αυτήν τη φορά στο Αιγαίο, ποντάροντας στα παραπάνω δεδομένα.
4. Οι επικείμενες εκλογές στην Τουρκία τον Ιούνιο του 2023, στις οποίες διακυβεύεται όχι μόνο το πολιτικό μέλλον του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και αυτή η ίδια η ύπαρξη του, σε συνδυασμό με την πάγια στρατηγική της Τουρκίας, για επέκταση δυτικά, συνθέτουν εν όψει και της εκατονταετηρίδας από τη συνθήκη της Λωζάνης το κατάλληλο σκηνικό σε ένα θέατρο του παραλόγου, που σαφώς θα περιλάβει ως κύρια πράξη την αναθεώρηση της συνθήκης.
5. Η επιδιωκόμενη αναθεώρηση, η οποία έχει προαναγγελθεί υπό τα χειροκροτήματα του συνόλου της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, αποτελεί την κρισιμότερη παράμετρο στην εξίσωση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων και πέραν του Αιγαίου ασφαλώς θα επιδιωχθεί από την Τουρκία να συμπεριλάβει και τα θέματα της μουσουλμανικής μειονότητας.
6. Οποιαδήποτε ενέργεια του Ερντογάν συντείνει στην επίτευξη του παραπάνω στρατηγικού στόχου, θα του εξασφαλίσει αφενός την καθολική υποστήριξη του πολιτικού φάσματος στην Τουρκία, αφετέρου τη λαϊκή αναβάπτιση, ως ο ηγέτης που πέτυχε όσα δεν πέτυχε ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή αποτυχίας να επιβάλλει στην Ελλάδα τους όρους μιας νέας συμφωνίας, για το καθεστώς στο Αιγαίο και τη μουσουλμανική μειονότητα, το μέλλον του Ερντογάν αλλά και της οικογένειας του προδικάζεται τουλάχιστον αβέβαιο.
7. Είναι σε πλήρη εξέλιξη μείζονες γεωπολιτικές αλλαγές, με δημιουργία νέων ισορροπιών, που θα οδηγήσουν σταδιακά στη διαμόρφωση των νέων πόλων ισχύος, και ότι πετύχει η Τουρκία τώρα και το διατηρήσει πιθανότατα θα αποτελέσει δεδομένο στο νέο παγκόσμιο σύστημα ισορροπιών. (ΥΣ).
Στο παραπάνω πλαίσιο η προβαλλόμενη το τελευταίο διάστημα από την Τουρκία έντονη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας, όχι μόνο σε μικρονήσους και βραχονησίδες, αλλά σε κύριες νήσους του Αν. Αιγαίου, με το πρόσχημα της “καταπάτησης” από την Ελλάδα των όρων των συνθηκών που καθορίζουν το καθεστώς των νήσων, σε ότι αφορά την ύπαρξη στρατιωτικών δυνάμεων σε αυτά, συνιστά τη σοβαρότερη εξέλιξη στην τουρκική επιθετικότητα, αποτελεί μείζονα πρόκληση εξομοιούμενη με εχθρική ενέργεια, καθώς αμφισβητεί άμεσα το καθεστώς κυριαρχίας μας επί εθνικών εδαφών και όχι μόνο επί θαλασσίων ζωνών και αεροδιαδρόμων, και πιθανώς θα αποτελέσει, όποτε κριθεί σκόπιμο από την Τουρκία, την κύρια δικαιολογία για την ανάληψη από αυτήν στρατιωτικής δράσης, η οποία δύναται να εκδηλωθεί ποικιλοτρόπως σε τόπο και χρόνο που αυτή θα έχει την πρωτοβουλία.
Το επιχείρημα ενός γενικευμένου Ελληνοτουρκικού πολέμου, το οποίο θα μπορούσε να επικαλεσθεί η Ελλάδα, (όπως ίσχυσε το 1974, 1987,1996 και προκάλεσε την αποφασιστική παρέμβαση των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ), και το οποίο δρούσε πάντα αποτρεπτικά εντός της συμμαχίας, έχει εξασθενήσει μετά την κρίση των Ιμίων και σε αυτό συντείνει και η χλιαρή έως και επικίνδυνη στάση του ανεπαρκούς Γ.Γ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλντενμπεργκ, περιοριζόμενου σε ρόλο Πόντιου Πιλάτου.
Η υπάρχουσα στρατιωτική ισορροπία μεταξύ των δύο χωρών, η οποία παρά τον υπερεξοπλισμό των Τουρκικών ΕΔ, λόγω των ανοικτών μετώπων τους στα Ανατολικά και της απαγόρευσης εισόδου στο τουρκικό οπλοστάσιο σύγχρονων αμερικανικών αεροσκαφών και αντιαεροπορικών συστημάτων δεν έχει ανατραπεί εισέτι. Από την άλλη τα πρόσφατα εξαγγελθέντα κύρια εξοπλιστικά προγράμματα των Ελληνικών ΕΔ, παρά τη σημαντικότητα τους αναμένεται να επιδράσουν θετικά στο υπάρχον ισοζύγιο μετά το 2025.
Συνεπώς η διατηρούμενη ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή του Αιγαίου – Θράκης και τα νέα ενεργειακά δεδομένα που αναδύονται στην ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου, σε συνδυασμό με το “εμπάργκο” του ρωσικού πετρελαίου, τα οποία καθιστούν μείζονος σημασίας τη διατήρηση της ασφαλούς ναυσιπλοΐας στο Ελληνικό Αρχιπέλαγος, φαίνεται να μη συνηγορούν σε μία γενικευμένη σύρραξη, χωρίς βεβαίως να δύναται να αποκλεισθεί, ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Η απόκτηση όμως από την Τουρκία έστω και του ελάχιστου επιχειρησιακού πλεονεκτήματος, συνεπεία στρατιωτικής δράσης (βλέπε “θερμό επεισόδιο”) ή η εξασφάλιση με στρατιωτικές δυνάμεις του ελέγχου θαλάσσιου ή και ελάχιστου χερσαίου χώρου στην παραπάνω περιοχή, δύναται να επιφέρει το επιθυμητό για αυτήν στρατηγικό αποτέλεσμα, δηλαδή τη δημιουργία τετελεσμένου, που θα υποχρεώσει την Ελλάδα – υπό την πίεση και του διεθνούς παράγοντα- σε διαπραγματεύσεις, υπό δυσμενείς συνθήκες, για το σύνολο των παράλογων τουρκικών αξιώσεων, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης της συνθήκης της Λωζάνης.
Ένα συνδυασμό κρίσιμων παραγόντων στην παραπάνω εξίσωση συνιστούν, αφενός μεν η διατήρηση και επαύξηση της αποτρεπτικής ισχύος των Ελληνικών ΕΔ, που παρά τη 12ετή οικονομική κρίση παραμένει μέγιστη προτεραιότητα για το σύνολο σχεδόν του πολιτικού φάσματος στη χώρα, αφετέρου δε η μόνιμη πλέον Ελληνοαμερικανική στρατηγική συνεργασία, καθώς και η σύναψη διμερών στρατηγικών συμμαχιών στην περιοχή με ισχυρούς περιφερειακούς δρώντες, όπως η Γαλλία, το Ισραήλ και η Αίγυπτος, που παρόλη την προσωρινότητά τους έχουν ήδη διαμορφώσει μια νέα ισορροπία στην Αν Μεσόγειο, ευνοϊκή για τη χώρα μας.
Οι παραπάνω παράγοντες, ενώ καθιστούν για την Τουρκία αβέβαια την οποιοδήποτε απόπειρα αλλαγής των διεθνών συνθηκών στην περιοχή, και συνεπώς κίνηση υψηλού ρίσκου για την επιβίωση του καθεστώτος Ερντογάν, και εξηγούν την ενόχληση και τον εκνευρισμό της Άγκυρας, από την άλλη όμως δύνανται υπό προϋποθέσεις να αποτελέσουν τη “λυδία λίθο” για την επίσπευση των σχεδίων της Τουρκίας, καθώς ο χρόνος φαίνεται να λειτουργεί εις βάρος της.
Και ενώ παρέλκει η ανάλυση των τρόπων και δυνατοτήτων μιας πιθανής επιθετικής ενέργειας της Τουρκίας –συμπεριλαμβανομένης της προβοκάτσιας, καθώς τα Γενικά Επιτελεία έχουν σχεδιάσει και προετοιμάσει κάθε δυνατό τρόπο στρατιωτικής αντίδρασης, παραμένει όμως ως κρίσιμη παράμετρος της εξίσωσης η αβεβαιότητα του τόπου και του χρόνου εκδήλωσης αυτής. Στο παραπάνω πλαίσιο απαιτούνται:
1. Μέγιστη ετοιμότητα στο διπλωματικό και στρατιωτικό τομέα για την έγκαιρη ανίχνευση και ενημέρωση της διεθνούς κοινότητας για τις προθέσεις της Τουρκίας και ιδιαίτερα τυχόν πολεμικής προπαρασκευής των Τουρκικών ΕΔ, με έμφαση στην ανάδειξη των σοβαρότατων συνεπειών για την παγκόσμια σταθερότητα και οικονομία που θα επιφέρει μια ενδεχόμενη Ελληνοτουρκική σύρραξη στην ευαίσθητη περιοχή της Θράκης – Αιγαίου – Αν Μεσογείου.
2. Αποφυγή άμεσης εμπλοκής στρατιωτικών δυνάμεων, με αξιοποίηση δυνάμεων του ΛΣ – Ελ. Ακτ, και της ΕΛ.ΑΣ, καθώς σε περίπτωση προβοκάτσιας θα έδινε το δικαίωμα στην Τουρκία στρατιωτικής δράσης, ως δεχόμενη αυτή την επίθεση. Στο πλαίσιο αυτό, η άσκηση καθηκόντων επιτήρησης – φύλαξης στον Έβρο και στα νησιά του Αιγαίου από τα παραπάνω σώματα θα πρέπει να εμπλουτισθεί με την παροχή περαιτέρω στρατιωτικής εκπαίδευσης, τουλάχιστον σε επίπεδο εφαρμογής Κανόνων Εμπλοκής.
3. Άμεση ανάληψη και με αποφασιστικότητα στρατιωτικών ενεργειών, στη περίπτωση που τυχόν επιθετική ενέργεια της Τουρκίας εκτιμηθεί ως επικειμένη ή εξελίσσεται, για την απόκτηση πρωτοβουλίας ΣΕ ΤΟΠΟ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ και διατήρηση του επιχειρησιακού πλεονεκτήματος, όταν και όπου αυτή εκδηλωθεί.
Σπυρίδων Γ. Βαλλίδης
Αντιστράτηγος (ε.α)
ΥΣ. HΠΑ- ΝΑΤΟ- AUKUS – EE και περιφερειακές συμμαχίες συγκροτούν τον ένα πόλο, Ρωσία -Κίνα (Ευρασιατική Συσπείρωση) και περιφερειακές συμμαχίες το δεύτερο πόλο, ενώ το συσσωρευμένο παγκόσμιο κεφάλαιο με τους διαχειριστές του παγκόσμιου χρέους αναδύονται πλέον ως τρίτος πόλος, του οποίου ο ρόλος και η επίδραση στη διαμόρφωση της παγκόσμιας γεωπολιτικής και οικονομικής κατάστασης και στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, βαίνει αυξανόμενος και πιο καθοριστικός από ποτέ.
Πηγη:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου