Γράφει: Θεόφραστος Ανδρεόπουλος
Επτά σενάρια θερμού επεισοδίου, μελετώνται από τα υπουργεία Εξωτερικών και τα στρατιωτικά Επιτελεία εν όψει της πλεύσης σε περιοχή εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας τουρκικών ερευνητικών σκαφών, ανατολικά ή νότια των νήσων Ρόδου, Καρπάθου, Κρήτης ή στην γενικότερη περιοχή του συμπλέγματος της Μεγίστης, βάσει της τουρκολιβυκής συμφωνίας ΑΟΖ.
Η συγκυρία σε ότι αφορά τις επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας σε Αιγαίο και Κύπρο, όπου το τουρκικό γεωτρύπανο «Yavuz» να ετοιμάζεται να «τρυπήσει» στο Οικόπεδο 8 της κυπριακής ΑΟΖ, έρχεται σε μία στιγμή που η Ελλάδα είναι οικονομικά κατεστραμμένη, υπό καθεστώς σκληρής δημοσιονομικής εποπτείας και αμυντικά σαφώς αδυνατισμένη.
Βασικά, «αυτοαφοπλισμένη», όπως έχουν παραδεχθεί με τοποθετήσεις τους, σε ενημερώσεις δημοσιογράφων, ανώτατοι αξιωματικοί των ΕΔ, λόγω του γεγονότος ότι οι Ελληνες πολιτικοί δέχθηκαν να περιληφθούν οι αμυντικές δαπάνες στα Μνημόνια από το 2010 και μετά.
Αν πάμε πιο πίσω θα δούμε ότι η κάθε κρίση από το 1974 και μετά είχε αρνητικά αποτελέσματα για τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο λόγω της διαχείρισής τους από το ελληνικό πολιτικό προσωπικό.
Ακόμα και η κρίση του Μαρτίου 1987, παρά την υποτιθέμενη «ελληνική νίκη» πέτυχε τον αντικειμενικό σκοπό της Άγκυρας, να σταματήσει δηλαδή τις ελληνικές πετρελαϊκές έρευνες στο κοίτασμα του Μπάμπουρα που θεωρείται το πλέον χρυσοφόρο στο Βόρειο Αιγαίο και εν συνεχεία έφερε το Νταβός του 1988, όπως τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1974 στην Κύπρο, είχε ακολουθήσει το Νταβός, Κ.Καραμανλή και Μ.Ετσεβίτ το 1976.
Η πρώτη κρίση των Ιμίων του 1996 έφερε τη Μαδρίτη τον Ιούλιο του 1997 και την αναγνώριση των τουρκικών ζωτικών συμφερόντων από την κυβέρνηση Κ.Σημίτη, επί υπουργίας στο υπουργείο Εξωτερικών του Γ.Παπανδρέου, αλλά και το Ελσίνκι.
Η δεύτερη κρίση των Ιμίων του 2018, έφερε την ανακοίνωση της Άγκυρας ότι τα Ίμια είναι τουρκικά, την διαρκή τουρκική στρατιωτική παρουσία γύρω από τις νησίδες και την κατασκευή στρατιωτικών έργων στην απέναντι τουρκική ακτή.
Τα σενάρια έχουν επεξεργαστεί από κοινές ομάδες εργασίας των υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας.
Σενάριο πρώτο: Σύγκρουση για πετρελαϊκές έρευνες στην υφαλοκρηπίδα
Το
πρώτο βασικό σενάριο το οποίο βλέπουμε ότι επανέρχεται από καιρού εις
καιρόν, αλλά μένει μόνο σε επίπεδο "ψυχρής" αντιπαράθεσης των
αεροναυτικών δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας, είναι αυτό που αφορά τις
πετρελαϊκές έρευνες στην υφαλοκρηπίδα. Τελευταίο επεισόδιο είχαμε στις 21 Οκτωβρίου του 2016.
Τα
ερευνητικό σκάφος RV Med Surveyor εκτελούσε για λογαριασμό της Ελλάδας
επιστημονικές έρευνες σε περιοχή που εκτείνεται νότια του Καστελόριζου
μέχρι και δυτικά της Ρόδου.
Οι ελληνικές αρχές και ο αρμόδιος
Σταθμός του Ηρακλείου εξέδωσαν την NAVWARN 502/16 στις 21 Οκτωβρίου οπού
ανήγγειλαν την διεξαγωγή των επιστημονικών ερευνών από το συγκεκριμένο
σκάφος χωρίς να καθορίζεται η ημερομηνία λήξης των ερευνών («μέχρι
νεωτέρας» ανέφερε η NAVWARN)Όμως ήδη την επόμενη ημέρα και ενώ το σκάφος βρισκόταν σε περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην περιοχή νότια του Καστελόριζου ζητήθηκε από την τουρκική φρεγάτα “Gelibolu”, να αποχωρήσει καθώς «Δεν έχει έγκυρη άδεια για έρευνες στην περιοχή που αποτελεί μέρος της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και συνεπώς για την συνέχιση των εργασιών του θα έπρεπε να απευθυνθεί στις τουρκικές αρχές».
Ακολούθησε διπλωματικό παρασκήνιο και η Αθήνα έστειλε την φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς», μέχρις ότου το ερευνητικό σκάφος ολοκλήρωσε την αποστολή του και αποχώρησε.
Στην ίδια ακριβώς περιοχή 80 ν. μ. νοτίως της Ρόδου, στην ευρύτερη περιοχή του Καστελορίζου, στο όριο του FIR Αθηνών, είχαμε το «ανάποδο» επεισόδιο: Μεταξύ 14-16 Νοεμβρίου 2008 το νορβηγικό ερευνητικό πλοίο MALENE OSTERVOLD που είχε μισθωθεί από την Τουρκία για έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Τότε το νορβηγικό σκάφος που ενεργούσε για λογαριασμό της τουρκικής εταιρίας πετρελαίων (ΤΡΑΟ) που απέπλευσε από τη Μερσίνα, συνοδευόμενο από τη τουρκική φρεγάτα GEDIZ (τύπου O.H. Perry) και άρχισε στις14 Νοεμβρίου, έρευνες σε περιοχή 80 ναυτικά μίλια νότια-νοτιανατολικά του Καστελόριζου εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Η κανονιοφόρος Ρ-61 "Πολεμιστής" κάλεσε τα δύο πλοία, να διακόψουν τη δραστηριότητα τους γιατί βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, και μόνη αρμόδια να χορηγήσει άδεια ερευνών για τη συγκεκριμένη περιοχή είναι η ελληνική κυβέρνηση.
Νωρίτερα καθόλη τη διάρκεια της ημέρας, και τα 3 σκάφη βρισκόταν περίπου 120 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά του Καστελόριζου μέσα στα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Η κρίση έληξε στις 16 Νοεμβρίου του ίδιου έτους , όταν αποχώρησε το νορβηγικό πλοίο και η τουρκική φρεγάτα.
Αργότερα τα Wikileaks αποκάλυψαν τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, σύμφωνα με το οποίο, ο τότε Α/ΓΕΕΘΑ, Δ.Γράψας είχε απειλήσει με βύθιση το MALENE OSTERVOLD, αν συνέχιζε την αποστολή του...
Το σενάριο προβλέπει την κλιμάκωση της ελληνικής παρουσίας στην περιοχή που θα εκτυλιχθεί το επεισόδιο με ανάληψη ιδιαίτερου ρόλου από την 115 ΠΜ (βάση των F-16C/D Block 52+) στην διαχείρισή της, αλλά και κινητοποίηση της 2ης Μοίρας Αλεξιπτωτιστών που επανασυστήθηκε στην Κρήτη, προς επάνδρωση βραχονησίδων και ενίσχυση της άμυνας των νήσων Ρω, Μεγίστης(Καστελόριζο) και της Στρογγύλης, μέσω αερομεταφοράς.
Σενάριο δεύτερο: Εγκατάσταση κεραίας κινητής τηλεφωνίας σε νησί του Αιγαίου
Το σενάριο που ακολουθεί αποτελεί μια πολύ δύσκολη περίπτωση αντιμετώπισης από την ελληνική πλευρά: Αυτό αφορά την εγκατάσταση υπό συνθήκες μυστικότητας, δηλαδή χωρίς να γίνει αντιληπτό από τις ελληνικές αρχές, κεραίας δικτύου εταιρείας τουρκικής κινητής τηλεφωνίας σε μικρό νησί του Ανατολικού Αιγαίου, μη κατονομαζόμενο ονομαστικά από τις συνθήκες Λονδίνου, Λωζάννης και Παρισίων, και, συνεπώς, κατά την τουρκική άποψη «ώριμο» για διεκδίκηση.
Η εκ των υστέρων «τυχαία» ανακάλυψη ή αποκάλυψη (αν αυτό τη δεδομένη στιγμή εξυπηρετεί τους πολιτικούς σχεδιασμούς της Άγκυρας) της ύπαρξης της κεραίας θα έθετε εξ ορισμού θέμα «ιδιοκτησίας» της νήσου και μάλιστα όσο περισσότερος χρόνος έχει παρέλθει από την εγκατάστασή της, τόσο πιο ισχυρή θα γινόταν η τουρκική θέση, καθώς η Τουρκία θα παρουσίαζε την έλλειψη ελληνικής αντίδρασης στην κατασκευή της κεραίας ως σιωπηλή αποδοχή των τουρκικών δικαιωμάτων στη νήσο (φυσικά η ελληνική πλευρά δεν μπορεί να επικαλεστεί απλά αβλεψία ή έλλειψη επιτήρησης, γιατί σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να ισχύει!).
Από στρατιωτικής άποψης, το σενάριο δεν παρουσιάζει ιδιαιτερότητα, αλλά από διπλωματικής είναι αυτό που λέμε "αδύνατον να επιλυθεί χωρίς την επέμβαση ξένου παράγοντα".
Σενάριο τρίτο - Το σενάριο "εφιάλτης": Κατάληψη εθνικού νησιωτικού εδάφους
Το σενάριο-εφιάλτης: Αφορά την κατάληψη ελληνικού κατοικημένου νησιού «μη κατονομαζόμενο ευθέως από τις συνθήκες Λονδίνου, Λωζάννης, Παρισίων», δηλαδή ένα από τα 16 (προστέθηκε και το Μαράθι της Πάτμου εσχάτως, άρα 17) το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στην επίσημη ιστοσελίδαα του περιγράφει ως "Μην διευκρινισμένης κυριαρχίας".
Αιχμαλωτίζεται η φρουρά και εν συνεχεία, συλλαμβάνονται όλοι οι κάτοικοι μαζί με την φρουρά αιχμάλωτοι μεταφέρονται σε διπλανό νησί που κατονομάζεται από τις συνθήκες. Ας πούμε ότι πρόκειται για την περίπτωση Αγαθονησίου-Σάμου.
Ακολουθεί, σε πολιτικό επίπεδο, η αίτηση της Άγκυρας για έναρξη διαπραγματεύσεων. Ακόμη όπως πιο ενδιαφέρουσα είναι η εξέλιξη του σεναρίου. Η ελληνική στρατιωτική επιχείρηση που ακολουθεί αποτυγχάνει και ξεκινούν διαπραγματεύσεις. Εδώ το σενάριο καταλήγει στο ερώτημα αν θα πρέπει να κλιμακωθεί η δράση των Ενόπλων Δυνάμεων ή να επιδιωχθεί μέσω διαπραγμάτευσης η αποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων από το νησί και η επιστροφή των κατοίκων!
Σενάριο τέταρτο: "Ναυτικός αποκλεισμός"
Αποτελεί ίσως το πιο συχνά εφαρμοζόμενο στην πράξη σενάριο. Κάθε φορά που η Τουρκία διεξάγει ναυτική άσκηση στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου, έστω και αν εφαρμόζει κατά γράμμα τους κανόνες και τα προβλεπόμενα του Διεθνούς Δικαίου (με άλλα λόγια αιτείται και ανακοινώνει τις δεσμευμένες περιοχές), αρκεί μία ματιά σε αυτές για να γίνει αντιληπτό ότι, στην πράξη, η οριοθέτησή τους γίνεται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να «αποκλείσουν» [σε εικονικό, ψυχολογικό (;) επίπεδο] τις ανατολικές «παρυφές» του Αρχιπελάγους του Αιγαίου από τη λοιπή ηπειρωτική και νησιωτική χώρα.
Εδώ βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην πράξη ο ναυτικός αποκλεισμός από δυνάμεις επιφανείας ή/και υποβρύχια αποτελεί πολεμική ενέργεια η οποία, στο ήδη διαμορφωμένο πλαίσιο των Εθνικών Κανόνων Εμπλοκής (ΕΚΕ) αντιμετωπίζεται ως τέτοια.
Η εξέλιξη στο σενάριο αναφέρει ότι σημειώνεται αεροναυτικό επεισόδιο με ελληνικά μαχητικά ή πλοία που θα επιχειρήσουν να εισέλθουν στην περιοχή του "αποκλεισμού", το οποίο δεν έχει θετική κατάληξη για την ελληνική πλευρά. Οπότε τίθεται το ερώτημα: Κλιμάκωση με αποστολή περαιτέρω δυνάμεων ή καθόμαστε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για το καθεστώς στο Αιγαίο;
Σενάριο πέμπτο: Κατάληψη βραχονησίδας ή «σενάριο Ιμίων»
Το συγκεκριμένο σενάριο, δυστυχώς, είναι το μόνο που έχει υλοποιηθεί πλήρως και να χαρακτηρίσει, σε καθοριστικό βαθμό μάλιστα, την κρίση των Ιμίων τον Ιανουάριο του 1996.
Αποτέλεσε δε την αιτία για μία πλήρη αναδιάρθρωση του ελληνικού αμυντικού συστήματος, το οποίο ανέπτυξε δομές και δυνάμεις εξειδικευμένες στον πόλεμο σε αρχιπελαγικές περιοχές, αλλά και νέες τακτικές.
Από αυτή την άποψη η κρίση στα Ίμια μπορεί μεν να απέφερε πολιτικά οφέλη στην Τουρκία, με την έννοια ότι έδωσε υπόσταση στις «γκρίζες» ζώνες και συνεπώς προώθησε ακόμη περισσότερο την τουρκική πολιτική στο Αιγαίο, ταυτόχρονα όμως κατέστησε πιο δύσκολη την υλοποίηση των τουρκικών σχεδιασμών.
Από το 1996 και μετά, σε τουλάχιστον 10 μικρά νησιά του Ανατ. Αιγαίου υπάρχει συνεχής ελληνική παρουσία με την ύπαρξη φρουράς και μόνιμων εγκαταστάσεων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Φαρμακονήσι όπου για τις ανάγκες της φρουράς έχουν κατασκευαστεί μόνιμες εγκαταστάσεις στρατωνισμού, ελικοδρόμιο, μώλος, χωμάτινα δρομολόγια και (πιθανώς) αμυντικά έργα, ενώ το ίδιο ισχύει και στη νήσο Παναγιά στο συγκρότημα των Οινουσσών, όπου τον Απρίλιο του 2016 είχαμε καταστάσεις επικίνδυνες.
Λόγω δε ακριβώς αυτής της συνεχούς παρουσίας (έστω και ενόπλων) τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα όχι μόνο διασφαλίζονται, αλλά, το πιο σημαντικό, αποκτούν υπόσταση όχι μόνο στη χερσαία αλλά τη θαλάσσια και τη ναυτική διάσταση.
Ας προσθέσουμε στην εικόνα τη συχνή σε προγραμματισμένα χρονικά διαστήματα πτήση από και προς το Φαρμακονήσι πτήση του ελικοπτέρου CH-47D Chinook που αντικαθιστά τη φρουρά και μεταφέρει εφόδια. Είναι δε τόσο «ισχυρή» η ελληνική παρουσία που οι οχλήσεις των Τούρκων ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας (όπως έγινε τα τέλη του 2008), περί σεβασμού του τουρκικού εναέριου χώρου, στερούνται οποιασδήποτε αξίας και για αυτό δεν επαναλήφθηκαν.
Σενάριο έκτο: Έρευνα και διάσωση
Αφορά την αμφισβήτηση αρμοδιότητας έρευνας & διάσωσης στην πράξη από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και εμπλοκή με ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Η θαλάσσια διακίνηση τεράστιων μαζών παράνομων μεταναστών και η απαίτηση για ιδιαίτερη πολιτική μεταχείριση του ζητήματος μπορεί να προκαλέσει εύκολα μια κρίση κατά την οποία τα εμπλακούν ελληνικές και τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Στο συγκεκριμένο σενάριο προβλέπεται να εμπλακεί άμεσα το ΝΑΤΟ και η η FRONTEX, αλλά το ερώτημα που δεν απαντάται είναι αν βληθούν ελληνικά στρατιωτικά μέσα ποια θα είναι η απάντηση: Και εδώ πέρα από την εφαρμογή κανόνων εμπλοκής, το ΥΠΕΞ ζητεί την μη κλιμάκωση, αλλά την περαιτέρω εμπλοκή του ξένου παράγοντα.
Σενάριο έβδομο: "Εξέγερση" στη δυτική Θράκη
Προβοκάτσιες από εξτρεμιστές της μειονότητας και εν συνεχεία ξέσπασμα συγκρούσεων των εξτρεμιστών με τις δυνάμεις ασφαλείας - Απόπειρα άλωσης αποθηκών στρατιωτικού υλικού:
Επίσης ένα εφιαλτικό σενάριο, αφού στην συνέχεια προβλέπει την αποστολή τελεσίγραφου από την πλευρά της Αγκυρας. Εγινε ιδιαίτερα επίκαιρο μετά την φράση του προέδρου της Τουρκίας Ρ.Τ.Ερντογάν ότι
"Δεν μπορούμε και δεν θα αδιαφορήσουμε για την τύχη των Τούρκων αδελφών μας στην Δυτική Θράκη".
Εδώ προβλέπεται ταυτόχρονη δράση σε τρία επίπεδα: Εσωτερικής ασφάλειας, προς αποκατάσταση της έννομης τάξης, κινητοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων και ενημέρωση των ξένων δυνάμεων (ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ και ΟΗΕ). Ο εφιάλτης του Κοσσυφοπεδίου στοιχειώνει την ελληνική αντίδραση.
Πηγη:Pronews.gr
