Στις 28 Ιουλίου, η Ελλάδα
και οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαινίασαν μια νέα στρατιωτική βάση της
πολεμικής και αεροπορίας των ΗΠΑ, αφού η Ουάσιγκτον και η Αθήνα υπέγραψαν τον
Οκτώβριο του 2019 μια νέα ανοιχτή αμυντική συμφωνία, για την ανανέωση της
συμφωνίας του 1990 μεταξύ των δύο χωρών.
Η νέα συμφωνία
προέβλεπε τη δημιουργία τριών νέων στρατιωτικών βάσεων των ΗΠΑ στις πόλεις
Λάρισα, Αλεξανδρούπολη και Στεφανοβίκειο .
Με τη σειρά του,
το Τουρκικό Κέντρο Έρευνας και Μελετών έθεσε πολλές ερωτήσεις, σε μια
προσπάθεια να διευκρινίσει τις λεπτομέρειες και τις διαστάσεις της συμφωνίας..
Τι είδους στρατιωτική βάση έχουν δημιουργήσει οι Ηνωμένες
Πολιτείες στην Αλεξανδρούπολη (Ελλάδα);
Είναι γνωστό ότι
οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περισσότερες από 800 στρατιωτικές βάσεις σε όλο τον
κόσμο εκτός των συνόρων τους και αυτές οι βάσεις έχουν ευαίσθητες αποστολές, όσον
αφορά την προστασία συμμαχικών εθνών και την αποτροπή εχθρικών επιθέσεων, παρεμβαίνοντας στα γεγονότα γρήγορα και
αποτελεσματικά με τις στρατιωτικές τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί και
εξακολουθούν να εγκαθίστανται.
Είναι, επίσης,
γνωστό ότι οι ίδιες οι στρατιωτικές βάσεις μερικές φορές δημιουργούν προβλήματα
με τις συμμαχικές χώρες και μάλιστα ενεργούν «αποτρεπτικά» ενάντια σε
συμμάχους.
Η ελληνική πόλη
της Αλεξανδρούπολης βρίσκεται στα σύνορα με την Τουρκία, περίπου 40 χιλιόμετρα
μακριά, και παρόλο που δεν υπάρχει σαφής εξήγηση σχετικά με τις λεπτομέρειες
της βάσης που δημιουργήθηκε, είναι κατανοητό ότι ορισμένος αριθμός Αμερικανών
στρατιωτών και ελικόπτερα έχουν ήδη μεταφερθεί στη βάση.
Σημειώνεται ότι οι
Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης
για τη χρήση στρατιωτικών εγκαταστάσεων και θαλάσσιων ελικοπτέρων, συνεπώς
καταβάλλονται προσπάθειες για την αύξηση της χωρητικότητας του λιμανιού.
Ποιες ήταν οι εξελίξεις που σημειώθηκαν πριν από τη δημιουργία
της βάσης της Αλεξανδρούπολης;
Υπογράφηκε ένα
πρόσθετο πρωτόκολλο μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας στις 5
Οκτωβρίου 2019 στη Συνθήκη για την Άμυνα και την Αμοιβαία Συνεργασία, η οποία
είχε υπογραφεί το 1990.
Αυτό το πρωτόκολλο
στοχεύει στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της σχετικής συνθήκης και εισάγει
ορισμένες νέες διατάξεις σε αυτό το πλαίσιο.
Το
πρωτόκολλο περιέχει σημαντικές λεπτομέρειες, όπως τον εκσυγχρονισμό της
στρατιωτικής βάσης της Σούδας στο νησί της Κρήτης στην Ελλάδα, την ανανέωση του
αεροδρομίου της Λάρισας και την ενίσχυση της αεροπορικής βάσης του
Στεφανοβίκειου που βρίσκεται μεταξύ του Βόλου και της Λάρισας, όσον αφορά τη
στρατιωτική οχύρωση.
Το σημαντικό
σημείο στην Αλεξανδρούπολη είναι ότι αναμένεται επίσης να επεκταθεί και να
εκσυγχρονιστεί το λιμάνι της πόλης.
Έτσι, είναι
σαφές ότι αυτή η στρατιωτική βάση δεν ήταν ώθηση της στιγμής, αλλά μέσω
διαπραγματεύσεων που χρειάστηκαν χρόνο για να επιτρέψουν στις Ηνωμένες
Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Ελλάδας.
Ωστόσο,
οι ειδικοί λένε ότι η ίδρυση από τους Αμερικανούς στρατιωτικής βάσης στην
Αλεξανδρούπολη είναι αντίθετη με τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Ποιο είναι το πολιτικό υπόβαθρο της δημιουργίας της βάσης στην
Αλεξανδρούπολη;
Πολλά ζητήματα
φαίνεται να έχουν εμφανιστεί στο πολιτικό υπόβαθρο για τη δημιουργία
στρατιωτικής βάσης των ΗΠΑ στην Αλεξανδρούπολη, το πρώτο είναι ότι αποτελεί
απόρροια του παγκόσμιου ανταγωνισμού με τη Ρωσία.
Στον σημερινό
κόσμο, υπάρχουν ορισμένα πλεονεκτήματα στα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες
ανταγωνίζονται σε διάφορους τομείς, από οικονομικά έως στρατιωτικά θέματα, και
από την τεχνολογία έως τις πολιτικές συμμαχίες.
Είναι γνωστό ότι η
Ρωσία είναι μία από τις χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες
ανταγωνίζονται σε αυτόν τον τομέα, ειδικά μετά το 2018, καθώς η Ουάσιγκτον
στοχεύει στον αποτελεσματικότερο έλεγχο των γεγονότων στην περιοχή.
Σε αυτό το
πλαίσιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να αυξήσουν την παρουσία τους στην
ανατολική Μεσόγειο, ειδικά στο Αιγαίο Πέλαγος.
Το δεύτερο σημείο
είναι ότι η Ελλάδα δεν κατάφερε να αποκτήσει αυτό που ήθελε από την Τουρκία
μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ως εκ τούτου ήταν απαραίτητο να
επαναπροσδιορίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιτύχει αυτές τις επιθυμίες,
ιδίως όσον αφορά τις δραστηριότητες της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως
οι γεωτρήσεις και οι εργασίες εξερεύνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου κ.λπ.
Στη συνέχεια, βρήκε τον αντικαταστάτη.
Ειδικά επειδή, τον
τελευταίο καιρό, οι σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας έγιναν
τεταμένες, ένα γεγονός που ενίσχυσε μια τέτοια ευκαιρία μεταξύ της Αθήνας
και της Ουάσιγκτον.
Αυτό το σημείο
ειδικότερα διευκόλυνε το ζήτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες στην
πραγματικότητα αντιτίθενται στις δραστηριότητες της Τουρκίας στη Μεσόγειο,
συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας συμφωνίας μεταξύ της Άγκυρας και της κυβέρνησης
της Τρίπολης, όπου η Ουάσινγκτον έχει απαγορεύσει σε εταιρείες που εδρεύουν
στις ΗΠΑ, τις δραστηριότητες αναζήτησης φυσικών πόρων στο νησί της Κύπρου.
Ποιες είναι οι συνέπειες για την Τουρκία;
Είναι σαφές ότι η
Άγκυρα ενοχλείται από την εμφάνιση μιας τέτοιας διμερούς συνεργασίας μεταξύ
Ουάσινγκτον και Ελλάδας, ειδικά επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία
είναι συνεχώς μέλη του ΝΑΤΟ, σε αντίθεση με την Ελλάδα, η οποία κατά το
παρελθόν είχε αποχωρήσει από τη συμμαχία (το στρατιωτικό σκέλος).
Ωστόσο, οι
Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δημιουργήσει στρατιωτική βάση στην Αλεξανδρούπολη, και
είναι αλήθεια ότι η Τουρκία ενοχλείται σφόδρα από την ίδια την αμερικανική
θέση.
Φυσικά, οι
εντάσεις στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας
δείχνουν ότι η σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με την Αθήνα, ιδίως η ανάπτυξη της
στρατιωτικής συνεργασίας, έχει ένα νόημα, δηλαδή ότι αυτή η κίνηση μπορεί να
υποδηλώνει ότι η Άγκυρα έχει δικαιώματα και ότι είναι σημαντικό για την Ελλάδα
να το ακούσει.
Δεν υπάρχει
αμφιβολία ότι η εμπειρία της Τουρκίας με το Ισραήλ, οι σχέσεις του τελευταίου
με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι διεθνείς αποφάσεις που ελήφθησαν και η επιμονή
της Άγκυρας να τηρήσει τα δικαιώματά της συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.