Σουλιώται και Σουλιώτισσαι (Ο θρυλικός χορός του Ζαλόγγου)
Σουλιώται και Σουλιώτισσαι
(Ο θρυλικός χορός του Ζαλόγγου)
Την επαύριον λαβόντες τους ομήρους και τα αναγκαία φορτηγά ζώα,
διηυθύνθησαν προς τήυ Πάργαν, αποσπασθέντες από τας αγκάλας της γλυκείας
Πατρίδος και συνοδευόμευοι υπό κοπετών και θερμών δακρύων, ο Δήμος
Δράκος, Φώτος Τζαβέλλας, Τζίμας Ζέρβας, Γκόγκας, Δαγκλής και λοιποί
φύλαρχοι. Ούτοι έχοντες μεθ' εαυτών τα δύο σχεδόν τρίτα των συμπολιτών
επορεύθησαν εις την Πάργαν. Εξ άλλου ο Κίτζος Βότζαρης, Κουτζονίκας,
Φωτομάρας με τους ιδικούς των διεβιβάσθησαν, οι μεν εις Βουλγαρέλι, οι
δε εις Ζάλογγον.
Ο ιερομόναχος Σαμουήλ, μείνας μετά πέντε μόνον Σουλιωτών, παρέδιδε κατά
την συμφωνίαν όσα πολεμοφό6ια υπήρχον εις το φρούριον, μετά δε την
παράδοσιν έμελλε να υπάγη και αυτός εις την Πάργαν. Καθ' ην όμως στιγμήν
εγίνετο η παράδοσις, εις εκ των τριών απεσταλμένων Τούρκων δια την
παραλαβήν των πολεμοφοδίων είπε προς τον Σαμουήλ:
- Πόσα κολαστήρια στοχάζεσαι, καλόγερε, ότι θα σου κάμη ο Βεζίρης, όταν σε βάλη στο χέρι, από τον οποίον και δεν γλυτώνεις;
- Δεν
είναι άξιος ο Βεζίρης, απεκρίθη ο Σαμουήλ, να πιάση άνθρωπον, ο οποίος,
εκτός οπού δεν τον φοβείται, γνωρίζει και άλλον δρόμον του θανάτου.
Εξελθόντων
τούτων των λόγων από το στόμα του, μόλις παρήλθον δέκα λεπτά της ώρας
και ήναψεν η πυρίτις, η οποία και τους απεσταλμένους και δύο Σουλιώτας
και τον ίδιον τον Σαμουήλ κατέκαυσεν.
Ο τελευταίος μάλιστα αφανής εγένετο, ιστάμενος όρθιος επί τι κιβώτιον
πλήρες πυρίτιδος... Μεθ' ημέρας τρεις του τραγικού συμβάντος εξέτασεν ο
Περραιβός εις την Πάργαν Σουλιώτην τινά, ημιφλογισμένον σχεδόν υπό της
πυρίτιδος, ο οποίος ίστατο κατ' εκείνην την στιγμήν του συμβάντος εκτός
της θύρας της πυριτιδαποθήκης. Ομοίως εξέτασε και άλλους δύο συγγενείς
του Σαμουήλ. Ούτοι τον εβεβαίωσαν, ότι ο Σαμουήλ βαστών κηρίον ανημμένον
εις τας χείρας ανέβη μετά τας απειλάς του Τούρκου επί τινος κιβτοτίου,
αφ' όπου δους την απάντησιν εις τον Τούρκον έρριψε ταυτοχρόντως το
φυτίλι του κηρίου επί το έδαφος, εν ω υπήρχε διεσκορπισμένη πυρίτις. Και
ούτω γέγονεν, ο γέγονε.
Μόλις
είχον φθάσει παρά της Πάργας τα μεθόρια και πριν έτι πυρποληθή ο
Σαμουήλ, παραβάς ο στρατάρχης Βελή Πασάς τα τόσα ένορκα και πολυμάρτυρα
έγγραφά του, καταφρονήσας τους ομήρους,
έπεμψε κατόπιν αυτών τον Σελλικτάρην Μπόταν επί κεφαλής τεσσάρων
χιλιάδων στρατιωτών, όπως προλάβη θυσιάση και αιχμαλωτίση, ει δυνατόν,
αυτούς καθ' οδόν.
Πλησίον
όντες οι Πάργιοι και πολλοί έτι εκ των προσφύγων Σουλιωτών, ακούσαντες
τόυ πυροβολισμόν και αλαλαγμόν των επερχομένων έδραμον εις επικουρίαν
των συντρόφων. Φοβηθέντες οι
εχθροί, οπισθώρμησαν και εστρατοπέδευσαν εκτός των ορίων. Ιδόντες δε
τους Παργίους ορμώντας προς βοήθείαν των Σουλιωτών, ήρχισαν να τους
επαπειλώσι, λέγοντες, ότι εάν θέλωσι να αποφύγωσι τον κίνδυνον του
πολέμου, πρέπει να παραδώσωσιν η να διώξωσιν αμέσως όλους τους Σουλιώτας
μετά των γυναικοπαίδων εις το οθωμανικόν κράτος.
-Πως
είναι δυνατόν, απεκρίθησαν οι Πάργιοι, άλλα να γράφη και άλλα να πράττη
ο στρατάρχης Βελή Πασάς; Εάν αυτός παραβαίνη ασυνειδήτως τας εγγράφους
και ενόρκους συμφωνίας και υποχρεώσεις του, η Πάργα όμως διετήρησεν εξ
αρχής και θέλει διατηρήσει, ενόσω υπάρχει, το σύστημα της φιλοξενίας
προς τους εν αυτή καταφεύγοντας· αφ' ετέρου όμως δια την γειτονικήν
ησυχίαν και αρμονίαν δεν θέλει λείψει να τους παρακαλέση να υπάγωσιν,
όταν ευκολυνθώσιν, όπου ευχαριστούνται.
Ειδοποιηθείς
τότε παρά των Παργίων ο εις Κέρκυραν Ρώσος πληρεξούσιος την παράνομον
ταύτην πράξιν του στρατάρχου, έγραψεν αυστηρώς προς τον πατέρα αυτού
Αλήν και ούτω κατά διαταγήν αυτού διελύθη το στρατόπεδον άνευ άλλης
εχθροπραξίας. Οι δε απελθόντες εις Ζάλογγον Σουλιώται μετά των
γυνάικοπαίδων περιέμενον ημέραν παρ' ημέραν διαταγήν του Βεζίρη, διορίζουσαν
αυτούς κατά την υπόσχεσιν του εις ορεινάς και υγιεινάς καθιοικίας και
άφθονον απολαβήν προϊόντων από καρποφόρων επαρχιών.
Αλλ' αντί τούτων μεθ' ημέρας τέσσαρας παρουσιάσθησαν απροσδοκήτως προς
τα πλάγιά των τρεις σχεδόν χιλιάδες Τουρκαλβανοί, οίτινες τους
γνωστοποίησαν αμέσως, ότι έχουσι προσταγήν του βεζίρη να λάβωσι τα όλα
των όλα, αυτούς δε να φέρωσιν εις Ιωάννινα, όπου θ' αποφασίση η Υψηλότης
του περί της διαμονή των και περί της ανταμοιβής των πιστών
εκδουλεύσεών των.
Τότε ηνεώχθησαν οι οφθαλμοί των εις του τυράννου τας υποσχέσεις
αφωσιωμένων, τότε ησθάνθησαν τας συνήθεις ανταμοιβάς του, τότε
ενεθυμήθησαν τας προ ολίγων ημερών τελευταίας πατριωτικάς και πατρικά,
συμβουλάς του Σαμουήλ. Αλλ' όλα ήσαν ήδη μάταια και πάσα επίγνωσις
αθεράπευτος. Το παν συνίστατο η εις την τυφλήν παράδοσιν η εις την δια
των όπλων απηλπισμένην απόφασιν. Συμβουλίου λοιπόν γενομένου, ενεκρίθη
το δεύτερον. Οθεν από της ενάτης προ μεσημβρίας μέχρι της ενδεκάτης της
υστεραίας εσυγκροτούντο αμφοτέρωθεν πεισματώδεις εχθροπραξίαι.
Γυναίκες τινές, ωσεί εξήκοντα, όλαι σχεδόν χήραι, ιδούσαι τον κίνδυνον
αναπόφευκτον επροτίμησαν παρά την πολυπαθή και κατησχυμένην αιχμαλωσίαν
τον ηρωϊκόν και στιγμιαίον θάνατον.
Αναβάσαι επί τινος κρημνώδους ύψους πρώτον κατέρριπτον τα τρυφερά και
φίλτατα αυτών τέκνα, έπειτα δε μία κατόπιν της άλλης ερρίπτοντο και
αυταί αυθορμήτως από του κρημνού.
Η τραγική και φρικώδης αύτη πράξις των γυναικών ηρέθισε τους άνδρας να
διακινδυνεύσωσι την νύκτα, διασχίζοντες τον στρατόν δια των όπλων.
« Ιστορία του Σουλίου και της Πάργας », 1815 Χριστόφορος Περραιβός
|
Στις
16 Δεκεμβρίου του 1803, 57 γυναίκες με τα παιδιά τους προτίμησαν να
γκρεμιστούν στο βάραθρο από το υψηλότερο μέρος του Ζαλόγγου παρά να
χάσουν την ελευθερία τους. Ο Χορός του Ζαλόγγου, παραμονές Χριστουγέννων
του 1803, αποτελεί αιώνιο σύμβολο για τη γυναίκα που προτίμησε τον
θάνατο από την ατίμωση και τη δυστυχία, δίνοντας νέα ώθηση στους αγώνες
των Ελλήνων για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.
Είχε προηγηθεί στις 12 Δεκεμβρίου μετά από πολύχρονη και αιματηρή μάχη η
πτώση του Σουλίου στα χέρια του Αλή Πασά ο οποίος δεν σεβάστηκε την
συμφωνία και κυνήγησε τους Σουλιώτες. Την ίδια μέρα ήταν που ο καλόγερος
Σαμουήλ ανατινάζει το Κούγκι γράφοντας μιά μεγάλη σελιδα της Εθνικής
μας Αντίστασης ενάντια στον Οθωμανό κατακτητή.
Οι εικόνες των γυναικών με τα βρέφη στην αγκαλιά και οι ηρωικές στιγμές
τους έχουν χαραχθεί ανεξίτηλα στις μνήμες κάθε Έλληνα κι έχουν
εμπνεύσει τη δημοτική μας ποίηση:
Έχε γεια καημένε κόσμε, έχε γεια γλυκιά ζωή Και συ δύστυχη πατρίδα έχε γεια παντοτινή. Έχετε γεια βρυσούλες, λόγγοι, βουνά, ραχούλες.
Στη στεριά δε ζει το ψάρι
ούτ’ ανθός στην αμμουδιά Κι οι Σουλιώτισσες δεν ζούνε δίχως την ελευθεριά. Έχετε γεια βρυσούλες, λόγγοι, βουνά, ραχούλες.
Οι Σουλιώτισσες δε μάθαν
για να ζούνε μοναχά Ξέρουνε και να πεθαίνουν να μη στέργουν στη σκλαβιά. Έχετε γεια βρυσούλες, λόγγοι, βουνά, ραχούλες. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου