Της Ελένης Παναγιώτου
Με αφορμή σήμερα την
ολοκλήρωση της παραμονής του Θ/Κ ''Γ. Αβέρωφ'' στο λιμένα Θεσσαλονίκης
και προ απόπλου για την επιστροφή του στο μόνιμο αγκυροβόλιο στη Μαρίνα
Φλοίσβου, το onalert μίλησε με τον Κυβερνήτη του θρυλικού Θωρηκτού
Αρχιπλοίαρχο ΠΝ, Σωτήρη Χαραλαμπόπουλο.
Η κοσμοσυρροή στο Θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ κατά το διάστημα που αγκυροβόλησε στην Θεσσαλονική ενδεικτική της αξία του θρυλικού πλοίου στην ελληνική συνείδηση. Τους επισκέπτες που ανεβαίνουν την κλίμακα που άλλοτε χρησιμοποιούσε ο ναύαρχος Κουντουριώτης αισθήματα χαράς και υπερηφάνειας.
"Είδαμε επισκέπτη να κρατάει τον ιστό της σημαίας του πλοίου και να αφήνει τα δάκρυά του να κυλήσουν. Τόση ήταν η συγκίνησή του! Ο τόπος χρειάζεται το Θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ", λέει ο Αρχιπλοίαρχος ΠΝ, Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος, Κυβερνήτης του πλοίου στη συνέντευξη που παραχώρησε στο OnAlert.gr.
Διαβάστε την ιστορία του ΑΒΕΡΩΦ μέσα απο την αναλυτική συνέντευξη με τον Κυβερνήτη του.
Πώς ξεκίνησαν όλα;
Εμείς ψάχναμε για ένα πλοίο ισχυρό απο το 1908, για να ενισχύσουμε τις ναυτικές μας δυνάμεις που σε γενικές γραμμές αποτελούνταν απο παλιές μοναδες.
Θέλαμε μια μεγάλη μονάδα, σε καταδρομικό ή θωρηκτό για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε την υπεροχή στο Αιγαίο. Επειδή και οι Τούρκοι είχαν θωρηκτά που ήταν παλιότερα, θέλαμε να βρεθούμε ενα βήμα μπροστά στην τεχνολογία.
Αυτο το πλοίο ήταν ένα απο 3 τεθωρακισμένα καταδρομικά, τύπου «Pisa», που εντοπίσαμε στην Ιταλία, και που απόφασισαν να πουλήσουν οι Ιταλοί.
Οι πρώτοι ενδιαφερόμενοι για να το αποκτήσουν ήταν οι Βραζιλιάνοι. Όμως οι Βραζιλιάνοι δεν μπόρεσαν να το πάρουν τελικά καθώς άγγιζε τα 23 εκατομμύρια χρυσές δραχμές ένα υπέροχο ποσό για την επόχη, την στιγμή που μια μέση τιμή ήταν τα 15 εκατομμύρια χρυσές δραχμές.
Μετά έχουμε και τους Τούρκους, οι οποίοι ενδιαφέρονται και αυτοί σαν ανταγωνιστές μας να αποκτήσουν υπεροχή στο Αιγαίο. Δεν τα βρίσκουν όμως στην προκαταβολή και στους χρόνους του κλεισίματος.
Εμείς ήμασταν πιο γρήγοροι κι είχαμε στο χέρι μας ένα μεγάλο ατού, το 1/3 της τιμής, 8 εκατομμύρια χρυσές δραχμές, το κληροδότημα απο τον μεγάλο ευεργέτη τον Γ. Αβέρωφ ο οποίος είχε αφήσει το 1899 στην διαθήκη του παρακαταθήκη οτι 8 εκατομμύρια θα δοθούν στο Πολεμικό Ναυτικό για την απόκτηση ενός πλοίου. Ο Αβέρωφ θεωρούσε οτι με 8 εκατομμύρια θα μπορούσε να αγοραστεί ενα πλοίο το οποίο θα χρησιμοποιήτο τόσο για πολεμικούς σκόπους όσο και για εκπαιδευτικούς.
Με αυτά τα 8 εκατομμύρια “καπαρώσαμε” το πλοίο και στην συνεχεια είδαμε τα σχέδια των Ιταλών τα οποία δεν μας άρεσαν. Γι’αυτό κι έγινε μια απίστευτη παραλαβή όσο αφορά την στόχευση και το πόσο συγκροτημένα αποκτήσαμε αυτο που θέλαμε. Πήραμε ο,τι καλύτερο υπήρχε στην παγκόσμια βιομηχανία. Πυροβόλα Αρμστρονγκ εγγλέζικα, γαλλικοί λέβητες τύπου Belleville, γεννήτριες γερμανικές. Το πλοίο έγινε πολύ καλύτερο απο τα ιταλικά, το καλύτερο στην Μεσόγειο και ένα απο τα καλύτερα στον κόσμο. Πραγματοποιήθηκε μια πολύ καλή εκπαίδευση του πληρώματος στην Ιταλία, ούτως ώστε να το παραλάβουμε και σε πολύ σύντομο χρόνο απο την στιγμή που το παραλαμβάνουμε μαθαίνουμε να το λειτουργούμε και είμαστε έτοιμοι και κάνουμε το θαύμα των βαλκανικών πολέμο, τις δύο ναυμαχίες Έλλης και Λήμνου.
Το πρώτο του ταξίδι;
Όταν παραλάβαμε το πλοίο έκανε το πρώτο του ταξίδι στην Αγγλία για να συμμετέχει στην στέψη του βασιλέως. Είχε κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Δαμιανό. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού προς την Αγγλία έγινε ένα λάθος και βρέθηκε σε ρηχά νερά. Αυτό σε συνδυασμό με κάποια άλλα θεματα εσωτερικής πειθαρχίας ανάγκασε την κυβέρνηση να στείλει τον Κουντουριώτη, ο οποίος ήταν Πλοίαρχος τότε, και παρέλαβε κυβερνήτης απο τον Δαμιανό. Είναι ο δεύτερος κυβερνήτης του ΑΒΕΡΩΦ και ουσιαστικά ειναι ο κυβερνήτης που το φέρνει στην Ελλάδα.
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1911 το ΑΒΕΡΩΦ καταπλέει στο Φάληρο ως τεθωρακισμένο καταδρομικό με κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Κουντουριώτη. 50, 000 κόσμος περιμένει στα παράλια να δεί το μεγαλύτερο πλοίο που είχαμε ποτέ και τότε αρχίζουν τα επιφωνήματα της εποχής που έχουν καταγραφεί απο τον τύπο “Τι πλοίο”, “Τι Μεγαθήριο”, “Τι Τόφαλος”, “Τι θωρηκτό”, έγραψαν οι εφημερίδες, και έτσι μετονομάστηκε σε Θωρηκτό.
Η θωράκιση του ΑΒΕΡΩΦ ειναι 20 εκατοστά ενώ τα θωρηκτά ξεκινουσαν απο 30 εκ. και πάνω, ο οπλισμός του ειναι 234 χιλιοστά ενω στα θωρηκτα ειναι απο 280 χιλιοστα και πάνω. Ηταν οπλισμός για καταδρομικό. Ο κόσμος το έκανε θωρηκτό και ήταν αποτελεσματικό απέναντι σε θωρηκτά των Τούρκων χωρίς να είναι.
Μετά την άφιξη του στην Ελλάδα;
To ΑΒΕΡΩΦ φτάνει στην Ελλάδα, και με τα πολιτικά και γεωπολιτικά γεγονότα φτάνουμε στους βαλκανικούς πολέμους όπου αποφασίζουν οι Βαλκανικές Δυνάμεις να κηρυξουν τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εμείς σαν Ελλάδα έχουμε Στρατό Ξηράς ο οποίος ειναι λιγότερο ισχυρός απο των Σέρβων ή των Βουλγάρων. Αυτό που έχει δυνατό η Ελλάδα ειναι το Πολεμικό Ναυτικό το οποίο εχει γίνει ακόμη πιο δυνατό με το ΑΒΕΡΩΦ.
Ο Βενιζέλος μπαίνει μέσα στην συμμαχία έχοντας το Πολεμικό Ναυτικό, ωστόσο πριν παρει την τελική απόφαση πραγματοποιεί μια σύσκεψη στην οποία συμμετεχουν ο Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού, τεχνοκράτες του ΠΝ, ο Υπουργός Ναυτικών, και προσπαθούν να συγκρίνουν το Ελληνικό Ναυτικό με το Τουρκικό. Σύμφωνα με τα νούμερα, οι Τούρκοι έχουν πιο ισχυρά πλοία, έχουν μεγαλύτερα κανόνια, μεγαλύτερα βεληνεκοί, δεν βγαίνει οτι έχουμε υπεροχή, παρ’οτι έχουμε το ΑΒΕΡΩΦ. Και σε εκείνο το σημείο, στην συσκεψη, σηκώνεται ο Κουντουριώτης, και λέει στον Βενιζέλο κοιτώντας τον στα μάτια “Κύριε Πρωθυπουργέ, εμείς έχουμε ενα μεγάλο όπλο, έχουμε την ψυχή του Έλληνα νάυτη, με αυτό το όπλο, με αυτη την ψυχή, μπορούμε να απελευθερώσουμε το Αιγαίο και να νικήσουμε”.
Ο Βενιζέλος λοιπόν βλέπει στα μάτια εναν Αξιωματικό φλογερό ο οποίος αυτο που λεει είναι ικανός να το υλοποιήσει και παίρνει την απόφαση και λέει “ναι θα μπούμε στον Βαλκανικό πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας”, και προάγει τον Κουντουριώτη σε Υποναύαρχο και τον κάνει Αρχηγό Στόλου του Αιγαίου.
Και μπήκαμε στους Βαλκανικούς Πολέμους με το ΑΒΕΡΩΦ…
Μπαίνουμε στους Βαλκανικούς πολέμους και ξεκινάει ο Στόλος. Αξίζει να πούμε οτι το ΑΒΕΡΩΦ απέπλευσε απο το Φάληρο για Θεσσαλονική στις 5 Οκτωβρίου την ημέρα που είχαν κηρυχθεί η Βαλκανικοί Πολέμοι. Αποπλέει ο Στόλος και βγαίνει στο Αιγαίο. Η αρχική διαταγή είναι να πάει στους Ωρεούς, εκεί ήταν ο προκεχωρημένος ναύσταθμος. Ο Κουντουριώτης όμως θεώρησε αδιανόητο να πάει στους Ωρεούς της Ευβοίας και να απέχει 180 μίλια απο τα Στενά ελέγχοντας απο εκει την έξοδο του Τουρκικού Στόλου. Πώς θα έστελνε τα καράβια εκει να περιπολούν αν έβγαινε ο Στόλος, πώς θα προλάβαινε να αποπλεύσει και να τους κλείσει κάνοντας την Ναυμαχία. Απόφασισε λοιπόν να μην πάει και πήγε προς το πιο ασφαλές λιμάνι έξω απο τα Στενά, την Λήμνο, η οποία όμως ήταν τουρκοκρατούμενη. Ξεκινάει λοιπόν την απελευθέρωση της Λήμνου χωρίς να υπάρχει εντολή και προετοιμασία για αυτή την επιχείρηση. Πείθει, ενώ ειναι καθ’οδόν, τον Βενιζέλο και τον Υπουργό Ναυτικού.
Στις 8 Οκτωβρίου ο Στόλος εχει κυκλώσει την Λήμνο, κατεβαίνουν αποβατικά αγήματα του ναυτικού, όπως έγινε στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου. Γι’ αυτο και το πλοίο αυτό ενώ είχε πλήρωμα 670 άτομα, στις πολεμικές επιχειρήσεις είχε 1200. Οι υπόλοιποι ήταν πεζοναύτες, ήταν αγήματα που έδιναν αγώνα Ξηράς. Όλα τα νησιά εκτός απο δύο καταλήφθησαν με αγήματα του Ναυτικού εκτός απο τα δύο μεγάλα. Στην Χίο και Μυτηλίνη, επείδη οι τουρκικές φρουρές ήταν ισχυρές μεταφέρθηκαν και τάγματα του Στρατού Ξηράς που είχαν πιο βαρύ οπλισμό. Μάλιστα για αυτα τα δύο νησιά ο αγώνας κρατάει σχεδόν μήνα. Υπάρχουν μαρτυρίες μάλιστα που λένε οτι στην απόβαση των φαντάρων, κατέβαιναν οι νάυτες στο νερό και ο κάθε ναύτης έπαιρνε ενα φαντάρο στο ώμο και τόν έβγαζε έξω για να είναι στεγνός και ξεκούραστός, έτοιμος για να πολεμήσει.
Μέσα σε 2/3 μέρες οργανώνεται το ορμητήριο του στόλου στην Λήμνο και μέχρι το τέλος του χρόνου απελευθερώνονται όλα τα νησιά.
Όταν ο Κουντουριώτης απελευθερώνει την Ίμβρο και την Τένεδο πάει με το ΑΒΕΡΩΦ μπροστά στα Στενά και στέλνει ενα σήμα στον Τούρκο Ναυάρχο Στόλου “Απελευθερώσαμε Τένεδο, αναμένουμε έξοδο του στόλου σας. Εαν χρειάζεστε γαιάνθρακα προτίθεμε να σας εφοδιάσω. Κουντουριώτης.” Αυτός ήταν ο Κουντουριώτης, με αυτη τη ψηλή ειρωνεία και τη σιγουριά οτι θα ειναι ο νικητης. Όπως έγινε στην Ναυμαχία της Έλλης και Λήμνου που ακολούθησαν τον Δεκέμβριο και στις αρχές Ιανουαρίου.
Ειναι το μοναδικό πλοίο στον κόσμο που μόνο του, σ’ ενα μήνα δύο φορές, τα βαζει μ’ εναν στόλο και ουσιαστικά τον βγάζει εκτος μάχης για 50 χρόνια και κάνει το Αιγαίο ελληνική λίμνη μεχρι το 1974.
Ήτανε στρατηγική η νίκη ή ευθύνεται η τεχνολογία;
Πολλοί ρωτάνε. Τι θα γινόταν εαν αποκτούσαν το ΑΒΕΡΩΦ οι Τούρκοι. Τίποτα τους λέμε. Δε θα κάνανε τίποτα περισσότερο απο αυτο που έκαναν οι Τούρκοι γιατι δεν είχαν εναν Κουντουριώτη και δεν είχαν τον Έλληνα Ναυτη.
Τα σίδερα μόνα τους δεν γράφουν ιστορία, ο Κουντουριώτης μαζι με το πλήρωμα, με την ψυχή του Έλληνα Ναύτη, χρησιμοποίησαν αυτο το τέλειο εργαλείο και κλείσανε τους Τούρκους στα Στενά, απέκτησαν την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και απαγόρευσαν σε 250,000 Τούρκους στρατιώτες που περιμέναν στα Στενά να μεταφερθούν με πλοία στα μέτωπα της Μακεδονίας και της Θράκης ως εφεδρεία.
Γι’ αυτο λοιπόν κερδίσαμε με μεγαλύτερη άνεση τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ο στρατός μας προέλασε και απελευθερώθηκε η Μακεδονία και η Θράκη.
Βέβαια το ΑΒΕΡΩΦ βοήθησε μετά στην απελευθέρωση της Καβάλας και της Αλεξανδρουπόλεως στον Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο. Γι’αυτο μπορούμε να πούμε αβίαστα οτι οι βαλκανικοί πόλεμοι κερδίθηκαν λόγω της θαλάσσιας κυριαρχίας στο Αιγαίο που ωφείλεται στον Κουντουριώτη και στο ΑΒΕΡΩΦ.
Άρα και να είχαν το ΑΒΕΡΩΦ δεν θα έκαναν τίποτα. Ο Κουντουριώτης με το πλήρωμα του χρησιμοποιήσαν αυτο το όπλο και επέφερε αυτη την καταστροφή. Ήταν το καλύτερο μίγμα ψυχής και τεχνολογίας και γι’αυτο είχαμε αυτο το αποτέλεσμα. Το στρατηγικό ήταν η απόφαση του Κουντουριώτη να πάρει την Λήμνο και να σφίξει τον κλοιό στα Στενά. Το τακτικό ήταν η χρήση αυτου του πλοίου λόγω των ψυχών που υπήρχαν μέσα.
Άλλες σημαντικές αποστολές…
Μετά τις δύο ναυμαχίες, απελευθερώνονται και τα άλλα νησιά. Μέχρι το τέλος του 12 έχουν απελευθερωθεί και το καλοκαίρι του 13 είναι ο δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος. Προωθείται ο στρατός μας στην Μακεδονία. και πρέπει να απελευθερώσουμε την κεντρική Μακεδονία και την Θράκη. Εκει ο Κουντουριώτης με το ΑΒΕΡΩΦ συμμετέχει στην απελευθέρωση της Καβάλας και μετά την Καβάλα πηγαίνει στην Αλεξανδρούπολη.
Τότε έγινε και η “εικονική απόβαση” στην Καβάλα;
Ακριβώς. Το μεγάλο εφεύρημα του Κουντουριώτη. Πηγαίνει στην Θάσο, οι Βούλγαροι ειναι στην Καβάλα και έχει 2/3 εμπορικά πλοία τα οποία με φώτα το βράδυ τα βάζει να κινούνται απο την Θάσο μεχρι την Κεραμωτή, για να φαίνεται οτι αυτοί παίρνουν στρατεύματα απο την Θάσο και τα πηγαίνουν στην Κεραμωτή να αποβιβαστούν εκει και να επιτεθούν στην Καβάλα. Η Κεραμωτή ειναι ανατολικά, ο στρατός μας έρχεται απο Δυτικά, τα βλέπουν αυτα οι Βούλγαροι, και νομίζουν οτι ο Κουντουριώτης θα τους εγκλωβίσει στην Καβάλα. Συνεπώς εξαφανίζονται και αφήνουν ένα στρατιώτη στην παραλία. Μετά ο Κουντουριώτης στέλνει σκάφος ανιχνευτικό, που αποβιβάζει άγημα το πρωί στην Καβάλα και υψώνει την σημαία. Ακολούθησε η απελευθέρωση της Θράκης και της Αλεξανδρούπολης.
Θα βύθιζαν το ΑΒΕΡΩΦ κατά την διάρκεια του Β’ ΠΠ και όμως γλύτωσε…
Το πλοίο αυτο έχει Άγιο. Το ΑΒΕΡΩΦ έχει πολύ αποτελεσματικό αντιαεροπορικό σύστημα, που έχει μπει παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, βρίσκεται λοιπόν αγκυροβολημένο στην Ελευσίνα και προστατεύει με το σύστημα αυτο τόσο το αεροδρόμιο της Ελευσίνας όσο και τον ναύσταθμο.
Μπαίνουν οι Γερμανοί, καταρρέει το μέτωπο. Πολλά πλοία μας βυθίζονται απο τους βομβαρδισμούς των Γερμανών. Όσα μπορούν και γλυτώνουν προσπαθούν να φύγουν προς την Μέση Ανατολή και τότε έρχεται μια περίεργη διαταγή.
Την Μεγάλη Πέμπτη του 1941, αφου τις προηγούμενες μέρες εχει διαταχθεί να εκκενωθεί το πλοίο απο το πλήρωμα του και μετά αναιρέθηκε αυτο και το πλήρωμα ξαναμπήκε στο πλοίο, η διαταγή έλεγε “βγάλτε τα κλείστρα απο τα πυροβόλα, πάρτε τα απόρρητα και βυθίστε το πλοίο μην πέσει στα χέρια των Γερμανών.” Κάτι αδιανόητο, και για το πλήρωμα αλλά και για όλο το ΠΝ. Ο κυβερνήτης, Πλοίαρχος Βλαχόπουλος, βγαίνει και κατευθύνεται στο Υπουργείο Ναυτικών που ειναι στην Κλαυθμώνος για να αναιρέσει την διαταγή. Συμπτωματικά ο Βλαχόπουλος, τοποθετήθηκε εκείνο το πρωί κυβερνήτης του πλοίου.
Εν τω μεταξύ στο ΑΒΕΡΩΦ ο Αρχιμανδρίτης Παπανικολόπουλος που υπηρετεί στο πλοίο μαζεύει το πλήρωμα και μ'ενα βροντερό λόγο λέει ότι ειναι αδιανόητο να βυθίσουν την ιστορία και το πλοίο που τους έχει κάνει περήφανους τα προηγούμενα 30 χρόνια. Όπως τόνισε, πρέπει, ενώ όλες οι πιθανότητες ειναι εναντίον, είτε απο βλάβη, καθως το πλοίο ήταν απο τα πιο παλιά που συμμετείχαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είτε απο τα αεροπλάνα των Γερμανών, είτε απο τα υποβρύχια, “πρέπει να προσπαθήσουμε να μείνουμε με το καράβι μας, και να το οδηγήσουμε προς την ελευθερία”. Το αποφασίζουν όλοι εκτός ελαχίστων, και το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, με κυβερνήτη τον Αξιωματικό πυροβολικού, τον Πλωτάρχη Δαμηλάτη, καθώς ο Ύπαρχος αποφάσισε να φύγει, σιγά σιγά βγαίνουν προς τα Στενά της Ψητάλειας.
Οι μηχανικοί του πλοίου φτιάχνουν εναν σιδερενιο σταυρό πάνω στον οποίο χαράζουν: “Μεγάλη Πέμπτη 1941”. Παίρνει τον σταυρό ο Παπανικολόπουλος και ανεβαίνει στο ασπίδιο επάνω, εκει που παλιά στεκόταν ο Κουντουριώτης ακάλυπτος. Ακουμπάει τον σταυρό εκει και δηλώνει οτι “Κυβερνήτης μας ο σταυρός μέχρι να επιβεί ο κανονικός κυβερνήτης”. Το ΑΒΕΡΩΦ με δυσκολία λόγω των συνθηκών βγαίνει στον Σαρωνικό.
Εδω πρέπει να δουμε την ψυχολογία των ανθρώπων του πληρώματος του πλοίου. Είτε ειναι Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί, είτε Ναύτες. Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα, μια χώρα καταλαμβάνεται, όλοι έχουν οικογένεια, τι πιο ανθρώπινο, σου λένε, άφησε το πλοίο και πήγαινε να τους προστατεύσεις. Οι περισσότεροι όμως δεν το σκέφτηκαν έτσι. Η σκέψη πάντα ήταν ότι το καράβι μας θα το σώσουμε. Γιατι εμείς στο Ναυτικό το καράβι είναι το σπίτι μας. Θα φύγουμε μαζί του, δεν το εγκαταλείπουμε. Δεν εχει εγκαταλειφθεί ποτέ πλοίο, δεν εχει υποσταλεί σημαία στο ελληνικό ΠΝ. Ειναι αδιανόητο. Αυτο ειναι και το ηρωικό της στιγμής. Δεν είναι ο λόγος του ιερέα, αλλά το γεγονός οτι ο καθε Αξιωματικός μέσα του έκανε μια επανάσταση.
Ο κυβερνήτης εκείνη την μέρα γυρνάει στην Ελευσίνα και βλέπει οτι λείπει το πλοίο, καταλαβαίνει τι έχει γίνει, παίρνει ενα βενζινάκατο και τους προλαβαίνει στις Φλέβες, ανεβαίνει επάνω και στέλνει σήμα οτι “Πάντες πειθαρχούν και πλέουμε προς την Κρήτη. Αναμένουμε διαταγές σας”. Ο Αρχηγός του Ναυτικού τότε, σε μια αλλαγή θέσης, απαντάει “Καλώς πλεύσατε και θα φροντίσω για την προστασία σας”. Το ΑΒΕΡΩΦ πλέει στα παράλια της Πελοποννήσου κοντά, για να μην το εντοπίσουν τα αεροσκάφη και κατεβαίνει στην Σούδα.
Φτάνουν ανήμερα του Πάσχα στη Σούδα. Στη Σούδα οι Γερμανοί ετοιμάζονται για την Μάχη της Κρήτης. Το ΑΒΕΡΩΦ αγκυροβολεί ενω γύρω βυθίζονται εγγλέζικα πλοία, ενα καταδρομικό, δικά μας επίτακτα, με πολλά θύματα. Το ΑΒΕΡΩΦ δεν παθαίνει τίποτα, αντιμετωπιζοντας οτιδήποτε με το αντιαεροπορικό του. Ανήμερα του Πάσχα παρ’όλη αυτη την κατάσταση, αποφασίζουν να γιορτάσουν και ψάχνουν να βρούν τι έχουν στο καράβι και το μόνο που βρίσκουν ειναι κάποια μισοσαπισμένα φασόλια. Ο μάγειρας, βαζει όλη την τέχνη του και με αυτά φτιάχνει μια φασολάδα. Κυβερνήτης και πλήρωμα κάθονται να γιορτάσουν την ημέρα του Πάσχα, ενω απο πάνω σφυρίζουν τα γερμανικά βομβαρδιστικά. Στη συνέχεια αποφασίζουν να φύγουν για την Μέση Ανατολή. Ερχονται 25 ελληνικά πολεμικά πλοία και μαζι με το ΑΒΕΡΩΦ ξεκινάνε προς το άγνωστο, χωρίς να υπάρχει κάποιο σχέδιο. Βγηκαν απο την Σούδα.
Ο Στόλος συνοδεύεται απο δυο καταδρομικά εγγλέζικα, διασχίζουν την Μεσόγειο, και φθάνουν έξω απο την Αλεξάνδρεια, κι εκει τα δυο εγγλέζικα, αφήνουν να μπει μεσα στο λιμάνι πρώτο το ΑΒΕΡΩΦ. Μπαινει το ΑΒΕΡΩΦ και τότε ο κυβερνήτης βλέπει όλα τα πλοία των Συμμάχων - καθώς εκει βρισκόντουσαν πλοία των Άγγλων και των Γάλλων - πληρώματα παρατεταγμένα και οι μπάντες να παιανίζουν τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Όλα τα πληρώματα, υποδεχόντουσαν τον γηραιό ΑΒΕΡΩΦ, τον θρύλο. Απο μαρτυρίες που εχει καταγράψει στα απομνημονεύματα του ο Παπανικολόπουλος η συγκίνηση του πληρώματος ήταν μεγάλη.
Το ΑΒΕΡΩΦ προστάτευε τους Συμμάχους όμως…
Εκτος του οτι ήταν κέντρο εκπαιδεύσεως όλων των βαθμίδων του Ναυτικού, προστάτευσε νηοπομπές πολύ αποτελεσματικά και μάλιστα υπάρχει και περίπτωση που συνοδεύει μόνος του, με ασφάλεια, 70 πλοία σε μια απόσταση 70,000 μιλίων, γυρίζοντας τα στην Βομβάη. Επιπλέον προστάτευε και λιμάνια με το αντιαεροπορικό του σύστημα. Ήταν τέτοια η αποτελεσματικότητα του πλοίου που οι Σύμμαχοι ήθελαν να έχου το ΑΒΕΡΩΦ σε κάποιο λιμάνι κοντά τους. Οι δε Γερμανοί όταν ήξεραν οτι το ΑΒΕΡΩΦ ήταν κοντά τους δεν πλησίαζαν στα 10 χιλιόμετρα τα αεροπλάνα.
Όταν τελειωσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πολεμος, επανήλθε στο Φάληρο, και την επομένη η σημαία που υψώθηκε στην Ακρόπολη απο τον Πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου είναι η σημαία του ΑΒΕΡΩΦ. Απο τότε θεσμικά οι δύο μεγαλύτερες σημαίες, περίπου στα 30 τετραγωνικά, που κυμματίζουν στον Ελλαδικό χώρο ειναι της Ακροπόλεως και του ΑΒΕΡΩΦ.
Το πλοίο ξεχωρίζει και για το εκκλησάκι του…
Ειναι το σπίτι του Αγίου Νικολάου. Εχει εκκλησάκι απο παραλαβής. Ειναι το μοναδικό πλοίο που έχει εκκλησάκι και πάντοτε υπηρετούσε αξιωματικός ιερέας ο οποίος έκανε τις λειτουργίες κανονικά. Στις ναυμαχίες και στις επειχειρήσεις ήτανε στα λεβιτοστάσια και στα μηχανοστάσια και εμψύχωνε τον κόσμο και όταν καθόταν το καράβι σε λιμάνι ήρεμο έπαιρνε τα ναυτάκια που στο μεγαλύτερο ποσοστό ήταν αναλφάβητα και τους μάθαινε γραφή. Μπορούμε να πούμε οτι ο ιερέας ειναι μια εμβληματική παρουσία σε όλη την ιστορία του πλοίου και μπορούμε να πουμε αβίαστα οτι ο,τι έχει κάνει αυτο το πλοίο στην ιστορία του συνυπάρχει το ηρωικό και το θείο. Η πίστη σε όλους. Απο τον Κυβερνητη μεχρι τον τελευταίο νάυτη.
Η κοσμοσυρροή στο Θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ κατά το διάστημα που αγκυροβόλησε στην Θεσσαλονική ενδεικτική της αξία του θρυλικού πλοίου στην ελληνική συνείδηση. Τους επισκέπτες που ανεβαίνουν την κλίμακα που άλλοτε χρησιμοποιούσε ο ναύαρχος Κουντουριώτης αισθήματα χαράς και υπερηφάνειας.
"Είδαμε επισκέπτη να κρατάει τον ιστό της σημαίας του πλοίου και να αφήνει τα δάκρυά του να κυλήσουν. Τόση ήταν η συγκίνησή του! Ο τόπος χρειάζεται το Θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ", λέει ο Αρχιπλοίαρχος ΠΝ, Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος, Κυβερνήτης του πλοίου στη συνέντευξη που παραχώρησε στο OnAlert.gr.
Διαβάστε την ιστορία του ΑΒΕΡΩΦ μέσα απο την αναλυτική συνέντευξη με τον Κυβερνήτη του.
Πώς ξεκίνησαν όλα;
Εμείς ψάχναμε για ένα πλοίο ισχυρό απο το 1908, για να ενισχύσουμε τις ναυτικές μας δυνάμεις που σε γενικές γραμμές αποτελούνταν απο παλιές μοναδες.
Θέλαμε μια μεγάλη μονάδα, σε καταδρομικό ή θωρηκτό για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε την υπεροχή στο Αιγαίο. Επειδή και οι Τούρκοι είχαν θωρηκτά που ήταν παλιότερα, θέλαμε να βρεθούμε ενα βήμα μπροστά στην τεχνολογία.
Αυτο το πλοίο ήταν ένα απο 3 τεθωρακισμένα καταδρομικά, τύπου «Pisa», που εντοπίσαμε στην Ιταλία, και που απόφασισαν να πουλήσουν οι Ιταλοί.
Οι πρώτοι ενδιαφερόμενοι για να το αποκτήσουν ήταν οι Βραζιλιάνοι. Όμως οι Βραζιλιάνοι δεν μπόρεσαν να το πάρουν τελικά καθώς άγγιζε τα 23 εκατομμύρια χρυσές δραχμές ένα υπέροχο ποσό για την επόχη, την στιγμή που μια μέση τιμή ήταν τα 15 εκατομμύρια χρυσές δραχμές.
Μετά έχουμε και τους Τούρκους, οι οποίοι ενδιαφέρονται και αυτοί σαν ανταγωνιστές μας να αποκτήσουν υπεροχή στο Αιγαίο. Δεν τα βρίσκουν όμως στην προκαταβολή και στους χρόνους του κλεισίματος.
Εμείς ήμασταν πιο γρήγοροι κι είχαμε στο χέρι μας ένα μεγάλο ατού, το 1/3 της τιμής, 8 εκατομμύρια χρυσές δραχμές, το κληροδότημα απο τον μεγάλο ευεργέτη τον Γ. Αβέρωφ ο οποίος είχε αφήσει το 1899 στην διαθήκη του παρακαταθήκη οτι 8 εκατομμύρια θα δοθούν στο Πολεμικό Ναυτικό για την απόκτηση ενός πλοίου. Ο Αβέρωφ θεωρούσε οτι με 8 εκατομμύρια θα μπορούσε να αγοραστεί ενα πλοίο το οποίο θα χρησιμοποιήτο τόσο για πολεμικούς σκόπους όσο και για εκπαιδευτικούς.
Με αυτά τα 8 εκατομμύρια “καπαρώσαμε” το πλοίο και στην συνεχεια είδαμε τα σχέδια των Ιταλών τα οποία δεν μας άρεσαν. Γι’αυτό κι έγινε μια απίστευτη παραλαβή όσο αφορά την στόχευση και το πόσο συγκροτημένα αποκτήσαμε αυτο που θέλαμε. Πήραμε ο,τι καλύτερο υπήρχε στην παγκόσμια βιομηχανία. Πυροβόλα Αρμστρονγκ εγγλέζικα, γαλλικοί λέβητες τύπου Belleville, γεννήτριες γερμανικές. Το πλοίο έγινε πολύ καλύτερο απο τα ιταλικά, το καλύτερο στην Μεσόγειο και ένα απο τα καλύτερα στον κόσμο. Πραγματοποιήθηκε μια πολύ καλή εκπαίδευση του πληρώματος στην Ιταλία, ούτως ώστε να το παραλάβουμε και σε πολύ σύντομο χρόνο απο την στιγμή που το παραλαμβάνουμε μαθαίνουμε να το λειτουργούμε και είμαστε έτοιμοι και κάνουμε το θαύμα των βαλκανικών πολέμο, τις δύο ναυμαχίες Έλλης και Λήμνου.
Το πρώτο του ταξίδι;
Όταν παραλάβαμε το πλοίο έκανε το πρώτο του ταξίδι στην Αγγλία για να συμμετέχει στην στέψη του βασιλέως. Είχε κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Δαμιανό. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού προς την Αγγλία έγινε ένα λάθος και βρέθηκε σε ρηχά νερά. Αυτό σε συνδυασμό με κάποια άλλα θεματα εσωτερικής πειθαρχίας ανάγκασε την κυβέρνηση να στείλει τον Κουντουριώτη, ο οποίος ήταν Πλοίαρχος τότε, και παρέλαβε κυβερνήτης απο τον Δαμιανό. Είναι ο δεύτερος κυβερνήτης του ΑΒΕΡΩΦ και ουσιαστικά ειναι ο κυβερνήτης που το φέρνει στην Ελλάδα.
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1911 το ΑΒΕΡΩΦ καταπλέει στο Φάληρο ως τεθωρακισμένο καταδρομικό με κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Κουντουριώτη. 50, 000 κόσμος περιμένει στα παράλια να δεί το μεγαλύτερο πλοίο που είχαμε ποτέ και τότε αρχίζουν τα επιφωνήματα της εποχής που έχουν καταγραφεί απο τον τύπο “Τι πλοίο”, “Τι Μεγαθήριο”, “Τι Τόφαλος”, “Τι θωρηκτό”, έγραψαν οι εφημερίδες, και έτσι μετονομάστηκε σε Θωρηκτό.
Η θωράκιση του ΑΒΕΡΩΦ ειναι 20 εκατοστά ενώ τα θωρηκτά ξεκινουσαν απο 30 εκ. και πάνω, ο οπλισμός του ειναι 234 χιλιοστά ενω στα θωρηκτα ειναι απο 280 χιλιοστα και πάνω. Ηταν οπλισμός για καταδρομικό. Ο κόσμος το έκανε θωρηκτό και ήταν αποτελεσματικό απέναντι σε θωρηκτά των Τούρκων χωρίς να είναι.
Μετά την άφιξη του στην Ελλάδα;
To ΑΒΕΡΩΦ φτάνει στην Ελλάδα, και με τα πολιτικά και γεωπολιτικά γεγονότα φτάνουμε στους βαλκανικούς πολέμους όπου αποφασίζουν οι Βαλκανικές Δυνάμεις να κηρυξουν τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εμείς σαν Ελλάδα έχουμε Στρατό Ξηράς ο οποίος ειναι λιγότερο ισχυρός απο των Σέρβων ή των Βουλγάρων. Αυτό που έχει δυνατό η Ελλάδα ειναι το Πολεμικό Ναυτικό το οποίο εχει γίνει ακόμη πιο δυνατό με το ΑΒΕΡΩΦ.
Ο Βενιζέλος μπαίνει μέσα στην συμμαχία έχοντας το Πολεμικό Ναυτικό, ωστόσο πριν παρει την τελική απόφαση πραγματοποιεί μια σύσκεψη στην οποία συμμετεχουν ο Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού, τεχνοκράτες του ΠΝ, ο Υπουργός Ναυτικών, και προσπαθούν να συγκρίνουν το Ελληνικό Ναυτικό με το Τουρκικό. Σύμφωνα με τα νούμερα, οι Τούρκοι έχουν πιο ισχυρά πλοία, έχουν μεγαλύτερα κανόνια, μεγαλύτερα βεληνεκοί, δεν βγαίνει οτι έχουμε υπεροχή, παρ’οτι έχουμε το ΑΒΕΡΩΦ. Και σε εκείνο το σημείο, στην συσκεψη, σηκώνεται ο Κουντουριώτης, και λέει στον Βενιζέλο κοιτώντας τον στα μάτια “Κύριε Πρωθυπουργέ, εμείς έχουμε ενα μεγάλο όπλο, έχουμε την ψυχή του Έλληνα νάυτη, με αυτό το όπλο, με αυτη την ψυχή, μπορούμε να απελευθερώσουμε το Αιγαίο και να νικήσουμε”.
Ο Βενιζέλος λοιπόν βλέπει στα μάτια εναν Αξιωματικό φλογερό ο οποίος αυτο που λεει είναι ικανός να το υλοποιήσει και παίρνει την απόφαση και λέει “ναι θα μπούμε στον Βαλκανικό πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας”, και προάγει τον Κουντουριώτη σε Υποναύαρχο και τον κάνει Αρχηγό Στόλου του Αιγαίου.
Και μπήκαμε στους Βαλκανικούς Πολέμους με το ΑΒΕΡΩΦ…
Μπαίνουμε στους Βαλκανικούς πολέμους και ξεκινάει ο Στόλος. Αξίζει να πούμε οτι το ΑΒΕΡΩΦ απέπλευσε απο το Φάληρο για Θεσσαλονική στις 5 Οκτωβρίου την ημέρα που είχαν κηρυχθεί η Βαλκανικοί Πολέμοι. Αποπλέει ο Στόλος και βγαίνει στο Αιγαίο. Η αρχική διαταγή είναι να πάει στους Ωρεούς, εκεί ήταν ο προκεχωρημένος ναύσταθμος. Ο Κουντουριώτης όμως θεώρησε αδιανόητο να πάει στους Ωρεούς της Ευβοίας και να απέχει 180 μίλια απο τα Στενά ελέγχοντας απο εκει την έξοδο του Τουρκικού Στόλου. Πώς θα έστελνε τα καράβια εκει να περιπολούν αν έβγαινε ο Στόλος, πώς θα προλάβαινε να αποπλεύσει και να τους κλείσει κάνοντας την Ναυμαχία. Απόφασισε λοιπόν να μην πάει και πήγε προς το πιο ασφαλές λιμάνι έξω απο τα Στενά, την Λήμνο, η οποία όμως ήταν τουρκοκρατούμενη. Ξεκινάει λοιπόν την απελευθέρωση της Λήμνου χωρίς να υπάρχει εντολή και προετοιμασία για αυτή την επιχείρηση. Πείθει, ενώ ειναι καθ’οδόν, τον Βενιζέλο και τον Υπουργό Ναυτικού.
Στις 8 Οκτωβρίου ο Στόλος εχει κυκλώσει την Λήμνο, κατεβαίνουν αποβατικά αγήματα του ναυτικού, όπως έγινε στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου. Γι’ αυτο και το πλοίο αυτό ενώ είχε πλήρωμα 670 άτομα, στις πολεμικές επιχειρήσεις είχε 1200. Οι υπόλοιποι ήταν πεζοναύτες, ήταν αγήματα που έδιναν αγώνα Ξηράς. Όλα τα νησιά εκτός απο δύο καταλήφθησαν με αγήματα του Ναυτικού εκτός απο τα δύο μεγάλα. Στην Χίο και Μυτηλίνη, επείδη οι τουρκικές φρουρές ήταν ισχυρές μεταφέρθηκαν και τάγματα του Στρατού Ξηράς που είχαν πιο βαρύ οπλισμό. Μάλιστα για αυτα τα δύο νησιά ο αγώνας κρατάει σχεδόν μήνα. Υπάρχουν μαρτυρίες μάλιστα που λένε οτι στην απόβαση των φαντάρων, κατέβαιναν οι νάυτες στο νερό και ο κάθε ναύτης έπαιρνε ενα φαντάρο στο ώμο και τόν έβγαζε έξω για να είναι στεγνός και ξεκούραστός, έτοιμος για να πολεμήσει.
Μέσα σε 2/3 μέρες οργανώνεται το ορμητήριο του στόλου στην Λήμνο και μέχρι το τέλος του χρόνου απελευθερώνονται όλα τα νησιά.
Όταν ο Κουντουριώτης απελευθερώνει την Ίμβρο και την Τένεδο πάει με το ΑΒΕΡΩΦ μπροστά στα Στενά και στέλνει ενα σήμα στον Τούρκο Ναυάρχο Στόλου “Απελευθερώσαμε Τένεδο, αναμένουμε έξοδο του στόλου σας. Εαν χρειάζεστε γαιάνθρακα προτίθεμε να σας εφοδιάσω. Κουντουριώτης.” Αυτός ήταν ο Κουντουριώτης, με αυτη τη ψηλή ειρωνεία και τη σιγουριά οτι θα ειναι ο νικητης. Όπως έγινε στην Ναυμαχία της Έλλης και Λήμνου που ακολούθησαν τον Δεκέμβριο και στις αρχές Ιανουαρίου.
Ειναι το μοναδικό πλοίο στον κόσμο που μόνο του, σ’ ενα μήνα δύο φορές, τα βαζει μ’ εναν στόλο και ουσιαστικά τον βγάζει εκτος μάχης για 50 χρόνια και κάνει το Αιγαίο ελληνική λίμνη μεχρι το 1974.
Ήτανε στρατηγική η νίκη ή ευθύνεται η τεχνολογία;
Πολλοί ρωτάνε. Τι θα γινόταν εαν αποκτούσαν το ΑΒΕΡΩΦ οι Τούρκοι. Τίποτα τους λέμε. Δε θα κάνανε τίποτα περισσότερο απο αυτο που έκαναν οι Τούρκοι γιατι δεν είχαν εναν Κουντουριώτη και δεν είχαν τον Έλληνα Ναυτη.
Τα σίδερα μόνα τους δεν γράφουν ιστορία, ο Κουντουριώτης μαζι με το πλήρωμα, με την ψυχή του Έλληνα Ναύτη, χρησιμοποίησαν αυτο το τέλειο εργαλείο και κλείσανε τους Τούρκους στα Στενά, απέκτησαν την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και απαγόρευσαν σε 250,000 Τούρκους στρατιώτες που περιμέναν στα Στενά να μεταφερθούν με πλοία στα μέτωπα της Μακεδονίας και της Θράκης ως εφεδρεία.
Γι’ αυτο λοιπόν κερδίσαμε με μεγαλύτερη άνεση τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ο στρατός μας προέλασε και απελευθερώθηκε η Μακεδονία και η Θράκη.
Βέβαια το ΑΒΕΡΩΦ βοήθησε μετά στην απελευθέρωση της Καβάλας και της Αλεξανδρουπόλεως στον Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο. Γι’αυτο μπορούμε να πούμε αβίαστα οτι οι βαλκανικοί πόλεμοι κερδίθηκαν λόγω της θαλάσσιας κυριαρχίας στο Αιγαίο που ωφείλεται στον Κουντουριώτη και στο ΑΒΕΡΩΦ.
Άρα και να είχαν το ΑΒΕΡΩΦ δεν θα έκαναν τίποτα. Ο Κουντουριώτης με το πλήρωμα του χρησιμοποιήσαν αυτο το όπλο και επέφερε αυτη την καταστροφή. Ήταν το καλύτερο μίγμα ψυχής και τεχνολογίας και γι’αυτο είχαμε αυτο το αποτέλεσμα. Το στρατηγικό ήταν η απόφαση του Κουντουριώτη να πάρει την Λήμνο και να σφίξει τον κλοιό στα Στενά. Το τακτικό ήταν η χρήση αυτου του πλοίου λόγω των ψυχών που υπήρχαν μέσα.
Άλλες σημαντικές αποστολές…
Μετά τις δύο ναυμαχίες, απελευθερώνονται και τα άλλα νησιά. Μέχρι το τέλος του 12 έχουν απελευθερωθεί και το καλοκαίρι του 13 είναι ο δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος. Προωθείται ο στρατός μας στην Μακεδονία. και πρέπει να απελευθερώσουμε την κεντρική Μακεδονία και την Θράκη. Εκει ο Κουντουριώτης με το ΑΒΕΡΩΦ συμμετέχει στην απελευθέρωση της Καβάλας και μετά την Καβάλα πηγαίνει στην Αλεξανδρούπολη.
Τότε έγινε και η “εικονική απόβαση” στην Καβάλα;
Ακριβώς. Το μεγάλο εφεύρημα του Κουντουριώτη. Πηγαίνει στην Θάσο, οι Βούλγαροι ειναι στην Καβάλα και έχει 2/3 εμπορικά πλοία τα οποία με φώτα το βράδυ τα βάζει να κινούνται απο την Θάσο μεχρι την Κεραμωτή, για να φαίνεται οτι αυτοί παίρνουν στρατεύματα απο την Θάσο και τα πηγαίνουν στην Κεραμωτή να αποβιβαστούν εκει και να επιτεθούν στην Καβάλα. Η Κεραμωτή ειναι ανατολικά, ο στρατός μας έρχεται απο Δυτικά, τα βλέπουν αυτα οι Βούλγαροι, και νομίζουν οτι ο Κουντουριώτης θα τους εγκλωβίσει στην Καβάλα. Συνεπώς εξαφανίζονται και αφήνουν ένα στρατιώτη στην παραλία. Μετά ο Κουντουριώτης στέλνει σκάφος ανιχνευτικό, που αποβιβάζει άγημα το πρωί στην Καβάλα και υψώνει την σημαία. Ακολούθησε η απελευθέρωση της Θράκης και της Αλεξανδρούπολης.
Θα βύθιζαν το ΑΒΕΡΩΦ κατά την διάρκεια του Β’ ΠΠ και όμως γλύτωσε…
Το πλοίο αυτο έχει Άγιο. Το ΑΒΕΡΩΦ έχει πολύ αποτελεσματικό αντιαεροπορικό σύστημα, που έχει μπει παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, βρίσκεται λοιπόν αγκυροβολημένο στην Ελευσίνα και προστατεύει με το σύστημα αυτο τόσο το αεροδρόμιο της Ελευσίνας όσο και τον ναύσταθμο.
Μπαίνουν οι Γερμανοί, καταρρέει το μέτωπο. Πολλά πλοία μας βυθίζονται απο τους βομβαρδισμούς των Γερμανών. Όσα μπορούν και γλυτώνουν προσπαθούν να φύγουν προς την Μέση Ανατολή και τότε έρχεται μια περίεργη διαταγή.
Την Μεγάλη Πέμπτη του 1941, αφου τις προηγούμενες μέρες εχει διαταχθεί να εκκενωθεί το πλοίο απο το πλήρωμα του και μετά αναιρέθηκε αυτο και το πλήρωμα ξαναμπήκε στο πλοίο, η διαταγή έλεγε “βγάλτε τα κλείστρα απο τα πυροβόλα, πάρτε τα απόρρητα και βυθίστε το πλοίο μην πέσει στα χέρια των Γερμανών.” Κάτι αδιανόητο, και για το πλήρωμα αλλά και για όλο το ΠΝ. Ο κυβερνήτης, Πλοίαρχος Βλαχόπουλος, βγαίνει και κατευθύνεται στο Υπουργείο Ναυτικών που ειναι στην Κλαυθμώνος για να αναιρέσει την διαταγή. Συμπτωματικά ο Βλαχόπουλος, τοποθετήθηκε εκείνο το πρωί κυβερνήτης του πλοίου.
Εν τω μεταξύ στο ΑΒΕΡΩΦ ο Αρχιμανδρίτης Παπανικολόπουλος που υπηρετεί στο πλοίο μαζεύει το πλήρωμα και μ'ενα βροντερό λόγο λέει ότι ειναι αδιανόητο να βυθίσουν την ιστορία και το πλοίο που τους έχει κάνει περήφανους τα προηγούμενα 30 χρόνια. Όπως τόνισε, πρέπει, ενώ όλες οι πιθανότητες ειναι εναντίον, είτε απο βλάβη, καθως το πλοίο ήταν απο τα πιο παλιά που συμμετείχαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είτε απο τα αεροπλάνα των Γερμανών, είτε απο τα υποβρύχια, “πρέπει να προσπαθήσουμε να μείνουμε με το καράβι μας, και να το οδηγήσουμε προς την ελευθερία”. Το αποφασίζουν όλοι εκτός ελαχίστων, και το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, με κυβερνήτη τον Αξιωματικό πυροβολικού, τον Πλωτάρχη Δαμηλάτη, καθώς ο Ύπαρχος αποφάσισε να φύγει, σιγά σιγά βγαίνουν προς τα Στενά της Ψητάλειας.
Οι μηχανικοί του πλοίου φτιάχνουν εναν σιδερενιο σταυρό πάνω στον οποίο χαράζουν: “Μεγάλη Πέμπτη 1941”. Παίρνει τον σταυρό ο Παπανικολόπουλος και ανεβαίνει στο ασπίδιο επάνω, εκει που παλιά στεκόταν ο Κουντουριώτης ακάλυπτος. Ακουμπάει τον σταυρό εκει και δηλώνει οτι “Κυβερνήτης μας ο σταυρός μέχρι να επιβεί ο κανονικός κυβερνήτης”. Το ΑΒΕΡΩΦ με δυσκολία λόγω των συνθηκών βγαίνει στον Σαρωνικό.
Εδω πρέπει να δουμε την ψυχολογία των ανθρώπων του πληρώματος του πλοίου. Είτε ειναι Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί, είτε Ναύτες. Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα, μια χώρα καταλαμβάνεται, όλοι έχουν οικογένεια, τι πιο ανθρώπινο, σου λένε, άφησε το πλοίο και πήγαινε να τους προστατεύσεις. Οι περισσότεροι όμως δεν το σκέφτηκαν έτσι. Η σκέψη πάντα ήταν ότι το καράβι μας θα το σώσουμε. Γιατι εμείς στο Ναυτικό το καράβι είναι το σπίτι μας. Θα φύγουμε μαζί του, δεν το εγκαταλείπουμε. Δεν εχει εγκαταλειφθεί ποτέ πλοίο, δεν εχει υποσταλεί σημαία στο ελληνικό ΠΝ. Ειναι αδιανόητο. Αυτο ειναι και το ηρωικό της στιγμής. Δεν είναι ο λόγος του ιερέα, αλλά το γεγονός οτι ο καθε Αξιωματικός μέσα του έκανε μια επανάσταση.
Ο κυβερνήτης εκείνη την μέρα γυρνάει στην Ελευσίνα και βλέπει οτι λείπει το πλοίο, καταλαβαίνει τι έχει γίνει, παίρνει ενα βενζινάκατο και τους προλαβαίνει στις Φλέβες, ανεβαίνει επάνω και στέλνει σήμα οτι “Πάντες πειθαρχούν και πλέουμε προς την Κρήτη. Αναμένουμε διαταγές σας”. Ο Αρχηγός του Ναυτικού τότε, σε μια αλλαγή θέσης, απαντάει “Καλώς πλεύσατε και θα φροντίσω για την προστασία σας”. Το ΑΒΕΡΩΦ πλέει στα παράλια της Πελοποννήσου κοντά, για να μην το εντοπίσουν τα αεροσκάφη και κατεβαίνει στην Σούδα.
Φτάνουν ανήμερα του Πάσχα στη Σούδα. Στη Σούδα οι Γερμανοί ετοιμάζονται για την Μάχη της Κρήτης. Το ΑΒΕΡΩΦ αγκυροβολεί ενω γύρω βυθίζονται εγγλέζικα πλοία, ενα καταδρομικό, δικά μας επίτακτα, με πολλά θύματα. Το ΑΒΕΡΩΦ δεν παθαίνει τίποτα, αντιμετωπιζοντας οτιδήποτε με το αντιαεροπορικό του. Ανήμερα του Πάσχα παρ’όλη αυτη την κατάσταση, αποφασίζουν να γιορτάσουν και ψάχνουν να βρούν τι έχουν στο καράβι και το μόνο που βρίσκουν ειναι κάποια μισοσαπισμένα φασόλια. Ο μάγειρας, βαζει όλη την τέχνη του και με αυτά φτιάχνει μια φασολάδα. Κυβερνήτης και πλήρωμα κάθονται να γιορτάσουν την ημέρα του Πάσχα, ενω απο πάνω σφυρίζουν τα γερμανικά βομβαρδιστικά. Στη συνέχεια αποφασίζουν να φύγουν για την Μέση Ανατολή. Ερχονται 25 ελληνικά πολεμικά πλοία και μαζι με το ΑΒΕΡΩΦ ξεκινάνε προς το άγνωστο, χωρίς να υπάρχει κάποιο σχέδιο. Βγηκαν απο την Σούδα.
Ο Στόλος συνοδεύεται απο δυο καταδρομικά εγγλέζικα, διασχίζουν την Μεσόγειο, και φθάνουν έξω απο την Αλεξάνδρεια, κι εκει τα δυο εγγλέζικα, αφήνουν να μπει μεσα στο λιμάνι πρώτο το ΑΒΕΡΩΦ. Μπαινει το ΑΒΕΡΩΦ και τότε ο κυβερνήτης βλέπει όλα τα πλοία των Συμμάχων - καθώς εκει βρισκόντουσαν πλοία των Άγγλων και των Γάλλων - πληρώματα παρατεταγμένα και οι μπάντες να παιανίζουν τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Όλα τα πληρώματα, υποδεχόντουσαν τον γηραιό ΑΒΕΡΩΦ, τον θρύλο. Απο μαρτυρίες που εχει καταγράψει στα απομνημονεύματα του ο Παπανικολόπουλος η συγκίνηση του πληρώματος ήταν μεγάλη.
Το ΑΒΕΡΩΦ προστάτευε τους Συμμάχους όμως…
Εκτος του οτι ήταν κέντρο εκπαιδεύσεως όλων των βαθμίδων του Ναυτικού, προστάτευσε νηοπομπές πολύ αποτελεσματικά και μάλιστα υπάρχει και περίπτωση που συνοδεύει μόνος του, με ασφάλεια, 70 πλοία σε μια απόσταση 70,000 μιλίων, γυρίζοντας τα στην Βομβάη. Επιπλέον προστάτευε και λιμάνια με το αντιαεροπορικό του σύστημα. Ήταν τέτοια η αποτελεσματικότητα του πλοίου που οι Σύμμαχοι ήθελαν να έχου το ΑΒΕΡΩΦ σε κάποιο λιμάνι κοντά τους. Οι δε Γερμανοί όταν ήξεραν οτι το ΑΒΕΡΩΦ ήταν κοντά τους δεν πλησίαζαν στα 10 χιλιόμετρα τα αεροπλάνα.
Όταν τελειωσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πολεμος, επανήλθε στο Φάληρο, και την επομένη η σημαία που υψώθηκε στην Ακρόπολη απο τον Πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου είναι η σημαία του ΑΒΕΡΩΦ. Απο τότε θεσμικά οι δύο μεγαλύτερες σημαίες, περίπου στα 30 τετραγωνικά, που κυμματίζουν στον Ελλαδικό χώρο ειναι της Ακροπόλεως και του ΑΒΕΡΩΦ.
Το πλοίο ξεχωρίζει και για το εκκλησάκι του…
Ειναι το σπίτι του Αγίου Νικολάου. Εχει εκκλησάκι απο παραλαβής. Ειναι το μοναδικό πλοίο που έχει εκκλησάκι και πάντοτε υπηρετούσε αξιωματικός ιερέας ο οποίος έκανε τις λειτουργίες κανονικά. Στις ναυμαχίες και στις επειχειρήσεις ήτανε στα λεβιτοστάσια και στα μηχανοστάσια και εμψύχωνε τον κόσμο και όταν καθόταν το καράβι σε λιμάνι ήρεμο έπαιρνε τα ναυτάκια που στο μεγαλύτερο ποσοστό ήταν αναλφάβητα και τους μάθαινε γραφή. Μπορούμε να πούμε οτι ο ιερέας ειναι μια εμβληματική παρουσία σε όλη την ιστορία του πλοίου και μπορούμε να πουμε αβίαστα οτι ο,τι έχει κάνει αυτο το πλοίο στην ιστορία του συνυπάρχει το ηρωικό και το θείο. Η πίστη σε όλους. Απο τον Κυβερνητη μεχρι τον τελευταίο νάυτη.
Πηγη:Onalert.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου