Κύπρος: Τα νέα τετελεσμένα επί της θαλάσσης

Αν θέλουμε να κατανοήσουμε την κίνηση της Τουρκίας στο οικόπεδο 3 της κυπριακής ΑΟΖ οφείλουμε να ξεκινήσουμε ανάποδα, πριν καταλήξουμε στο Κυπριακό. Προκαταβολικά, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά από όσο φαίνονται.

 Στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, πέραν των διαχρονικών γεωπολιτικών βλέψεων των μεγάλων (ΗΠΑ-Ρωσία-ΕΕ) και των μεσαίων (Αίγυπτος –Τουρκία- Ισραήλ –Ελλάδα), άρχισαν να ξεδιπλώνονται εδώ και μια δεκαετία διάφορες προσεγγίσεις, έχοντας όλες εντάξει στη βασική τους ανάλυση τις ανακαλύψεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Όλα ξεκίνησαν με τα πρώτα κοιτάσματα της Αιγύπτου, ακολούθησαν τα μεγάλα κοιτάσματα Ταμάρ και Λεβιάθαν του Ισραήλ, για να φτάσουμε στα κοιτάσματα Αφροδίτη και Καλυψώ της Κύπρου. 

 --Γράφει ο Διονύσης Διονυσίου-- 

Γράφτηκε επανειλημμένα ότι το φυσικό αέριο της Λεβαντίνης μπορεί να αποτελέσει ευλογία ή και κατάρα. Όλοι συμφωνούν πάντως ότι η αξιοποίησή του θα είναι καταλύτης, είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση. 

Θα μπορούσε το φυσικό αέριο να βοηθήσει τις χώρες της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου να υπερβούν τις διαφορές του παρελθόντος, οικοδομώντας σταθερές σχέσεις στο παρόν και το μέλλον. Υπό κάποιες συνθήκες το φυσικό αέριο, ωστόσο, μπορεί να υποδαυλίσει αντιπαραθέσεις προσφέροντας το καύσιμο για νέες αναφλέξεις. 

Σε αυτό το σκηνικό η Κύπρος και ο λαός της, ίσως για πρώτη φορά στην Ιστορία της, σε συνδυασμό με την παρουσία της ως πλήρες μέλος της ΕΕ, βρίσκονται μπροστά σε μια υπαρκτή γεωπολιτική αναβάθμιση. Όπου εκείνο το τετριμμένο και εν πολλοίς ανιστόρητο «περί γέφυρας μεταξύ τριών ηπείρων» αποκτά κάποια σημασία. 

Σε μια χώρα βεβαίως όπου υπερισχύει ο φόβος και βασιλεύει η μιζέρια δεν είναι εύκολο να δει κάποιος τις προοπτικές. 

Δεν βοηθά καθόλου και ο περιβάλλων γεωπολιτικός χώρος, ο οποίος διέπεται από πολιτική ρευστότητα, οικονομική δυσπραγία και τεράστια δημοκρατικά ελλείμματα. 

Κι όμως, η ζοφερή σημερινή εικόνα θα μπορούσε να είναι εντελώς διαφορετική.     

Σχεδιασμός ΗΠΑ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, επί προεδρίας Ομπάμα, με αιχμή του δόρατος τον αντιπρόεδρο Μπάιντεν, διατύπωσαν για την Ανατολική Μεσόγειο μια σύνθετη και κυρίως συνολική προσέγγιση η οποία συνοψίστηκε σε τρεις λέξεις: win-win situation. 

Όπως ο κ. Μπάιντεν είχε την ευκαιρία να αναπτύξει σε όλους τους παίκτες κατά την επίσκεψή του σε χώρες της περιοχής, οι Ηνωμένες Πολιτείες ευνοούν τη δημιουργία ενός υποσυστήματος ασφαλείας στην περιοχή με άξονα τη συνεργασία για την ενέργεια. 

Προς αυτή την κατεύθυνση ενθάρρυνε όλες τις χώρες της περιοχής να συνεργαστούν. Όταν στο τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου του 2014 επισκέφθηκε την Κύπρο, ο κ. Μπάιντεν δεν δίστασε να δώσει απρόσμενα σημαίνοντα ρόλο στη χώρα μας, κατονομάζοντάς την ως ένα από τα κομμάτια του παζλ με βαρύνουσα σημασία στην ανάπτυξη αυτής της ενεργειακής πολιτικής. 

Δεν ήταν άλλωστε τυχαίο ότι ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν συνοδευόταν στην Κύπρο από τον Έιμος Χοκστάιν, βοηθό υφυπουργό Εξωτερικών για την ενεργειακή διπλωματία. 

Ο Χοκστάιν υπήρξε ο άνθρωπος που κινήθηκε στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου (Ισραήλ, Κύπρος, Αίγυπτος, Λίβανος, Τουρκία, Ελλάδα) σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει συνθήκες περιφερειακής συνεργασίας με όχημα τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που είχαν εντοπιστεί.

 Σε μια περίοδο που η Ρωσία έφερνε σε δύσκολη θέση την Ευρώπη απειλώντας με παροπλισμό τον κύριο αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, οι ΗΠΑ καλούσαν την Κύπρο, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τον Λίβανο σε μια γεωπολιτική ενεργειακή συνεργασία.

 Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, για πρώτη φορά η Κύπρος αποκτούσε γεωπολιτικό ρόλο υπό έναν όρο. Ότι θα προχωρούσε σε λύση στο Κυπριακό. Σε τέτοια περίπτωση θα αναδεικνυόταν, παρά το μικρό της μέγεθος, στη μόνη χώρα χωρίς κανένα πρόβλημα με τους γείτονές της και κατ’επέκταση ως ένας τίμιο συντονιστής αυτής της συνεργασίας. 

Πόση αξιοπιστία είχε η αμερικανική πρόταση έναντι της Κύπρου; Σίγουρα μεγάλη, αφού ο κ. Μπάιντεν υποσχέθηκε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη στο Νταβός ότι στην περιοχή θα έρχονταν κολοσσοί της ενέργειας για γεωτρήσεις και το έπραξε. Στην περιοχή, πέραν της ΕΝΙ και της TOTAL, επιχειρεί και η μεγαλύτερη στον κόσμο αμερικανική εταιρεία, η EXXON-MOBIL.

Κύπρος –Ελλάδα

Κύπρος και Ελλάδα έδειξαν αρχικά να ανταποκρίνονται θετικά σε αυτή την πρόσκληση –πρόκληση των Αμερικανών. 

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας άρχισε εντατικές συνομιλίες το καλοκαίρι του 2015 με τον Μουσταφά Ακιντζί για επίτευξη λύσης του Κυπριακού, ενώ σε συνεργασία με την Ελλάδα ξεκίνησε η πολιτική των τριμερών επαφών με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.

 Με την επωδό πάντοτε ότι στόχος των τριμερών δεν ήταν ο αποκλεισμός καμιάς χώρας, απεναντίας ο στόχος ήταν να γίνουν τετραμερείς και πενταμερείς διά της συμμετοχής της Τουρκίας και του Λιβάνου. 

Στην πορεία του χρόνου βέβαια, και μετά την εκλογή του σχεδόν αδιάφορου Ντόναλντ Τραμπ, οι τριμερείς, γιατί έτσι επιθυμούσαν και το Ισραήλ και η Αίγυπτος, παρέμειναν στατικές. 

Στην Κύπρο επιπλέον, λόγω και της μακράς προεκλογικής περιόδου, οι τριμερείς μετατράπηκαν σε έρμαιο του λαϊκισμού των πολιτικών, οι οποίες σε συνδυασμό με την κάθοδο των κολοσσών της ενέργειας, εμφανίζονταν πλέον ως ασπίδα προστασίας της Κύπρου από την τουρκική αδιαλλαξία και επεκτατισμό. 

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αρκετά μέλη της κυβέρνησής του και οι ηγέτες του Ενδιάμεσου έδειξαν να ξεχνούν τον αρχικό σχεδιασμό, διατυπώνοντας υπό μορφή βαρύγδουπων δηλώσεων, τσιτάτα και δόγματα, του τύπου:

 Η Τουρκία μπορεί να φωνασκεί και να απειλεί, αλλά το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κύπρου θα υλοποιηθεί μέχρι τέλους, αφού το εγγυούνται οι κολοσσοί της ενέργειας που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ μας. 

Την ίδια στιγμή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αρνήθηκε ακόμα και να συζητήσει το θέμα της ενέργειας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αρνούμενος πεισματικά να δεχθεί έστω τη δημιουργία μιας δικοινοτικής επιτροπής, κοντά σε δεκάδες άλλες που λειτούργησαν, η οποία να παρακολουθεί το θέμα και να ενημερώνεται για την πορεία υλοποίησης του προγράμματος. 

Ο κ. Αναστασιάδης αρκέστηκε στην αφ' υψηλού θέση ότι το φυσικό αέριο θα τύχει δίκαιου διαμοιρασμού μετά τη λύση. Αρκέστηκε σε εξυπνάδες στο τραπέζι των συνομιλιών απέναντι στον Μουσταφά Ακιντζί, του τύπου αν δεν είστε διαλλακτικοί θα βγάλουμε μόνοι το φυσικό αέριο. Αφήνοντας την ίδια στιγμή να αιωρείται και να αναπαράγεται από τον κάθε αναλυτή του facebook ότι έχουμε αναπτύξει αποτελεσματικές συμμαχίες, ενιαία δόγματα με την Ελλάδα, αμυντικά τόξα με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, και ότι η Τουρκία βρίσκεται στη γωνιά.

 Επιλεκτικοί Τούρκοι

Η Τουρκία αντιμετώπισε τον αμερικανικό σχεδιασμό επιλεκτικά ως μέρος της δικής της πολιτικής να αναδειχθεί σε μέγα ενεργειακό χαπ. 

Το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου, σε συνδυασμό με το αέριο και το πετρέλαιο του Κιρκούτ, αλλά και τα κοιτάσματα της Κασπίας μέσω Αζερμπαϊτζάν, μπορούσαν να οδηγήσουν στην επίτευξη αυτού του στόχου.

 Σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία φλέρταρε με το αέριο του Ισραήλ, το οποίο παραμένει ανεκμετάλλευτο και βέβαια θεωρούσε δεδομένο ότι μέσω των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ θα επωφελούνταν διά της βόρειας όδευσης των αγωγών.

 Η Τουρκία προς αυτή την κατεύθυνση δέχτηκε τα τελευταία χρόνια τη θέση των Αμερικανών και επένδυσε στη λύση του Κυπριακού, χωρίς βέβαια ποτέ να ανοίγει όλα της τα χαρτιά. De facto άφησε να διαφανεί ότι ενόσω προχωρούν τα πράγματα πειστικά προς την κατεύθυνση της λύσης, δεν υπήρχε κανένα νόημα να παρεμποδίζει δραστικά τις έρευνες και τις γεωτρήσεις.

 Το ουσιαστικό κομμάτι αυτής της διαδικασίας ήταν πάντοτε η εξόρυξη και η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. 

Βεβαίως συνέχισε να εκδίδει προκλητικές navtex, συνέχισε να παρενοχλεί τις γεωτρήσεις και κυρίως προχώρησε στην αγορά πλοίου γεωτρήσεων, του «Deep Sea Metro», το οποίο είναι σχεδόν έτοιμο να κατέλθει στην κυπριακή ΑΟΖ. 

Η Τουρκία πάντοτε έδειχνε ότι κινείτο στο πλαίσιο ενός Plan A, αλλά την ίδια στιγμή ήταν έτοιμη και για Plan B. Γεωπολιτικά ομιλούντες, η Τουρκία δεν φαίνεται να υιοθέτησε ποτέ τη συνολική προσέγγιση των τετραμερών και των πενταμερών.

 Στη βάση μιας αρχικής πολιτικής της προσέγγισης, η οποία διαφάνηκε στις συνομιλίες για το Κυπριακό, φαίνεται να βρίσκεται μια τριμερής συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Τουρκίας, με αναβίωση του τριμερούς στρατηγείου των συμφωνιών της Ζυρίχης του 1960. Στο πλαίσιο αυτό έδειξε διάθεση να εγκαταλείψει τις εγγυήσεις, τις οποίες θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν μια ουσιαστική οικονομική και κυρίως ενεργειακή συνεργασία, η οποία θα της επέτρεπε να διατηρήσει τη γεωπολιτική της επιρροή, όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο. 

Οι τετραμερείς και οι πενταμερείς μπορούσαν να ακολουθήσουν. Εν τοιαύτη περιπτώσει, το Ισραήλ τουλάχιστον, δεν είχε άλλη επιλογή. 

Η κατάρρευση

Χωρίς καμιά διάθεση ομφαλοσκόπησης και πρόσδωσης  οποιασδήποτε πολιτικής υπεραξίας στην Κύπρο, θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει ότι ο αρχικός αμερικανικός σχεδιασμός για την περιοχή έχει υποχωρήσει και λόγω της κατάρρευσης των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το περασμένο φθινόπωρο. 

Κι αυτό παρότι επισήμως δεν διασυνδέθηκε ποτέ το φυσικό αέριο με τη λύση. Η μη λύση του Κυπριακού, όπως προκύπτει σήμερα, δεν επιτρέπει στις εταιρείες κολοσσούς που ενεργούν στην περιοχή να ολοκληρώσουν το έργο τους και να αναλάβουν ορθολογικά την εμπορική διαχείριση του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου. 

Η μικρή Κύπρος θα μπορούσε να αποτελέσει τον κοινό οικονομικό τόπο για τη μεγαλεπήβολη εκμετάλλευση των 70 τρις κυβικών ποδιών φυσικού αερίου που έχουν ανακαλυφθεί στη δική της ΑΟΖ αλλά και στις ΑΟΖ της Αιγύπτου και του Ισραήλ. 

Από τη στιγμή που δεν συντρέχει αυτός ο καταλύτης, η κάθε παραγωγός χώρα, σε συνδυασμό και με τις χαμηλές τιμές, κινείται αποσπασματικά.

 Η Αίγυπτος κατά μόνας, το Ισραήλ ψάχνει αγοραστές, η Κύπρος συζητά μη επικερδείς προτάσεις της Αιγύπτου. Το μόνο σχέδιο που φαίνεται να διαθέτει κάποια στοιχεία συλλογικής προσέγγισης είναι ο αγωγός East-Med, ο οποίος λόγω κόστους παραπέμπεται στη σφαίρα της οικονομικής ουτοπίας.

Εν κατακλείδι, ο αρχικός σχεδιασμός για την Ανατολική Μεσόγειο φαίνεται να καταρρέει. Με τους Αμερικανούς να μην κρύβουν τον εκνευρισμό τους με την Τουρκία, αλλά και τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Κατηγορούν την Τουρκία για τους μαξιμαλισμούς της, το διπλό της παιχνίδι, την αδιαφάνεια των τελικών της προθέσεων, αλλά και τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ότι τους ξεγέλασε, αφού δεν έκανε το καθήκον του όπως είχε υποσχεθεί.

Ο Tricky Nikki

Ο χαρακτηρισμός «Tricky Nikki» που κυκλοφορεί στους διπλωματικούς διαδρόμους για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τεκμηριώνεται για τον ίδιο μέσα από σειρά παρασπονδιών που του επιδαψιλεύουν. 

Στο πρόσωπο του Προέδρου Αναστασιάδη σήμερα γενικά κριτικάρεται πολύ αρνητικά η διαχρονική στάση των Ελληνοκυπρίων, χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζονται οι απαράδεκτες θέσεις και της Τουρκίας. Συνοψίζοντας, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αναλυτές σημειώνουν:

Οι Ελληνοκύπριοι μετά την εισβολή και τον συμβιβασμό για ομοσπονδία είχαν πολλούς λόγους να φοβούνται την Τουρκία. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο κυρίως ο αμερικανικός παράγοντας διά της μεσολάβησης Χόλπρουκ, αλλά και η Ευρώπη, συναίνεσαν στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Αποδέχτηκαν την πρόταση λύση-ένταξη ως καταλύτη, για να αισθάνονται οι Ε/Κ πιο ασφαλείς, ότι στην Κύπρο θα λειτουργήσει ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου και όχι ένα κράτος όμηρος της Τουρκίας. Το 2004 βέβαια οι Ε/Κ απέρριψαν τη λύση και κράτησαν την ένταξη στην ΕΕ μόνο για τους εαυτούς τους. Αυτό το λένε κατά κόρον οι Τούρκοι, δυστυχώς όμως το επιχείρημα αυτό υιοθετείται σήμερα και από τους Ευρωπαίους.

Στην πορεία οι Ε/Κ επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν την ένταξή τους ως μοχλό πίεσης κατά της Τουρκίας διά των βέτο στο άνοιγμα κεφαλαίων. Επιπλέον χρησιμοποίησαν την ένταξή τους στην ΕΕ για να προσελκύσουν ξένα κεφάλαια –κυρίως ρωσικά- παραβιάζοντας κάθε χρηματοπιστωτικό κανόνα της ΕΕ. Παρ' όλα αυτά το 2012, όταν η οικονομία τους κατέρρευσε, μόνο η ΕΕ στάθηκε στο πλευρό τους για να καταφέρουν να ανασυνταχθούν οικονομικά. Η Ρωσία αρνήθηκε να τους βοηθήσει. Έτσι πήραν τα λεφτά από το IMF και τις διευκολύνσεις της ΕΚΤ και στη συνέχεια –ως συνήθως- ξεκίνησαν να βρίζουν την ΕΕ ότι τους κατέστρεψε.

Στο πλαίσιο του νέου γύρου διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό μετά το 2008, οι Ε/Κ ξεκίνησαν να αδειοδοτούν γεωτρήσεις στην ΑΟΖ τους πωλώντας το φυσικό αέριο ως καταλύτη –όπως και την ένταξή τους στην ΕΕ- της λύσης. Προς αυτή την κατεύθυνση, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι τους συμπαραστάθηκαν ξανά, ενθαρρύνοντας μεγάλες εταιρείες να προχωρήσουν σε έρευνες και εξορύξεις. Προς αυτή την κατεύθυνση διασφαλίστηκαν στον κ. Αναστασιάδη μυστικές και φανερές συναντήσεις στο Νταβός της Ελβετίας(2014-2015), ακόμα και σε επίπεδο πρωθυπουργού, με Τούρκους αξιωματούχους. Στην πορεία για μια ακόμα φορά διαφάνηκε ότι οι Ε/Κ επιδιώκουν να εξορύξουν το φυσικό αέριο κινούμενοι από το σύνδρομο της πλούσιας υπερδύναμης που μπορεί να εξαγοράζει τους πάντες.

Στην τελευταία φάση των διαπραγματεύσεων, οι ΕΚ, παρότι έδωσαν ξανά διαβεβαιώσεις ότι με τον κ. Ακιντζί όλα θα κινηθούν ομαλά, ήγειραν θέμα εγγυήσεων της Τουρκίας (κάτι που ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν έθεσε στο σχέδιο Ανάν 5), διότι δεν μπορεί μια ευρωπαϊκή χώρα να έχει εγγυήσεις από τρίτη χώρα. Και αυτή η έκκληση έγινε αποδεκτή, με τον Έσπεν Μπαρθ Άιντε, σε συνεννόηση με Αμερικανούς- Ευρωπαίους και ΟΗΕ, να φέρνουν στο τραπέζι του Κραν Μοντανά πρόταση –για πρώτη φορά από γενέσεως του Κυπριακού το 1960- για κατάργηση των Εγγυήσεων. 

Ο κ. Αναστασιάδης, όχι μόνο δεν μπήκε δημιουργικά στη συζήτηση αυτού του τεράστιου κεφαλαίου, αλλά αφού αναγόρευσε τον αντιπρόσωπο του γ.γ. του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντε σε υπάλληλο και πράκτορα των Τούρκων, επέλεξε να πάει σε εκλογές τις οποίες –κάνοντας χρήση ρητορικής του 1980- κατάφερε να κερδίσει.

Τι πέτυχε η Τουρκία στην ΑΟΖ

Μετά από 10 μέρες αποκλεισμού του γεωτρύπανου της ΕΝΙ από τον στόχο Σουπιά στο οικόπεδο 3, λίγα απομένουν να διευκρινιστούν για τις προθέσεις της Τουρκίας. Η τουρκική navtex λήγει την ερχόμενη Πέμπτη και από τη λήξη ή την ανανέωσή της θα διαφανούν δύο τινά:

Πρώτον, αν δεν ανανεωθεί, η Τουρκία στέλνει εκβιαστικά ένα μήνυμα επανεκκίνησης του Κυπριακού, διαφορετικά κάτι τέτοιο μπορεί να επαναληφθεί.

Δεύτερον, διά της ανανέωσης στέλνει το μήνυμα ότι η συζήτηση στο Κυπριακό τερματίζεται, ενώ ταυτόχρονα τερματίζεται και το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κύπρου.

Έτσι ή αλλιώς η κίνηση αυτή της Τουρκίας, σε συνδυασμό με τις σχεδόν ανύπαρκτες διεθνείς αντιδράσεις, στέλνει μια σειρά από μηνύματα για όσους θέλουν να τα λάβουν:

Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει την ισχύ και τα μέσα να προστατεύσει την κυπριακή ΑΟΖ, ούτε να εγγυηθεί την απαραίτητη ασφάλεια στις εταιρείες γεωτρήσεων που επιχειρούν εκεί. Στην πράξη αυτό συνιστά περαιτέρω υποβάθμιση της κρατικής οντότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Την πρωτοβουλία των κινήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ δεν έχουν πλέον οι εταιρείες κολοσσοί (το παραδέχτηκε αυτό την Παρασκευή δημόσια ο CEO της ENI Κλαούντιο Ντεσκάλτσι), αλλά την ευθύνη της ασφάλειας των γεωτρήσεων φέρει η Κυπριακή Δημοκρατία. Η οποία απέδειξε ότι δεν μπορεί. Η ιταλική ΕΝΙ, εξάλλου, επιλέγηκε από την Τουρκία ως στόχος για δύο λόγους. Πρώτον, η Ιταλία δεν είναι υπερδύναμη, δεύτερον, έχει αναλάβει γεωτρήσεις στα περισσότερα οικόπεδα (6) της κυπριακής ΑΟΖ. Οπότε η ΕΝΙ λόγω μικρού γεωπολιτικού εκτοπίσματος της Ιταλίας, αλλά και απώλειας χρόνου και χρήματος, είναι αμφίβολο κατά πόσο θα επιχειρήσει να κινηθεί ξανά στην κυπριακή ΑΟΖ χωρίς να έχει εκ των προτέρων τη συγκατάθεση της Τουρκίας. 

Εκ των πραγμάτων, ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν «συνεχίζεται απρόσκοπτα, παρά τις φωνασκίες της Τουρκίας», αλλά η Τουρκία όταν θέλει μπορεί να επιφέρει σημαντικούς περισπασμούς.

Με βάση το τετελεσμένο στο οικόπεδο 3, η πορεία λύσης του Κυπριακού και το πρόγραμμα γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ πλέον συμβαδίζουν. Η Τουρκία προέβη σε έναν αξιόπιστο εκβιασμό τον οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να επαναλάβει ή και να κλιμακώσει, μεταφέροντας το δικό της τρυπάνι στην περιοχή για πραγματοποίηση γεωτρήσεων κατ' εντολήν των Τ/Κ.

Η δυτική κοινότητα μετά το Κραν Μοντανά δείχνει απρόθυμη να στηρίξει ουσιαστικά την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ εξέδωσαν χλιαρές ανακοινώσεις, ενώ τα Ηνωμένα Έθνη διά των δηλώσεων του εκπροσώπου τους ουσιαστικά εμφανίστηκαν αναρμόδια να διαχειριστούν τέτοιου είδους προβλήματα.

Η Ρωσία δεν έδειξε κανένα ουσιαστικό ενδιαφέρον. Εξάλλου, η κρίση εξυπηρετεί απολύτως τα συμφέροντά της. Τη στιγμή που συνεργάζεται με την Τουρκία στη Συρία, δεν επιθυμεί την ανάπτυξη κανενός υποσυστήματος ασφαλείας με άξονα το φυσικό αέριο στην Ανατ. Μεσόγειο υπό δυτική επιρροή.

  

Τέλος, η κρίση στο κοίτασμα 3 απέδειξε για μια ακόμα φορά ότι σε κρίσιμες στιγμές, η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να βοηθήσει ουσιαστικά την Κύπρο.

                               

Πώς μπορεί να αντιδράσει η Κύπρος;

Παρά το παρατεταμένο πάγωμα που επακολούθησε της navtex, οι πρώτες αντιδράσεις από τα κόμματα, κυρίως του Ενδιάμεσου, παραπέμπουν στις γνωστές στερεότυπες τακτικές. Προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας, διαβήματα στις Βρυξέλλες, λήψη νομικών μέτρων κατά της Τουρκίας, ενώ τις επόμενες μέρες αναμένεται να ανασύρουμε από το οπλοστάσιό μας και τα βέτο που παραπέμπουν σε παρεμπόδιση….της ήδη παγωμένης ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ. Τέλος, δεν λείπουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου θα συνεχιστεί, αφού εντός των επόμενων μηνών κατέρχεται στο τεμάχιο 10 η αμερικανική EXXON με την πλατφόρμα της να συνοδεύεται από τον 6ο αμερικανικό στόλο. 

Η κυβέρνηση, μάλλον αναλογιζόμενη τα δεδομένα επί της θαλάσσης, έσπευσε ορθά να ξεκαθαρίσει ότι δεν είναι δυνατόν να αποδεχθεί επανεκκίνηση του διαλόγου στο Κυπριακό υπό καθεστώς εκβιασμού. Από την άλλη οι Τ/Κ, με εξαίρεση μια δήλωση του Κουντρέτ Οζερσάι ο οποίος διαχειρίζεται τις εξωτερικές υποθέσεις της τ/κ κοινότητας, φαίνεται να είναι ουραγός των κινήσεων της Τουρκίας. Ούτε καν στοιχειώδη ενημέρωση είχαν για τις προθέσεις της Τουρκίας να παρεμποδίσει τη γεώτρηση στο οικόπεδο 3.

Εν κατακλείδι, και εκ των πραγμάτων, λόγω και της παντελούς έλλειψης αντιδράσεων από τη διεθνή κοινότητα, φαίνεται αυτή τη στιγμή ότι η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει στην Τουρκία. Με την ολοκλήρωση της navtex στις 22 Φεβρουαρίου και διά της διασύνδεσης πλέον του Κυπριακού με το φυσικό αέριο, μπορεί να στείλει το μήνυμα ότι στους επόμενους μήνες ενδιαφέρεται για σοβαρή εμπλοκή σε διαπραγματεύσεις για την τελική λύση. Αν η navtex παραταθεί και ακολουθήσουν νέα τετελεσμένα διά της καθόδου στην περιοχή του δικού της γεωτρύπανου, τότε το Κυπριακό μας τελειώνει και μπαίνουμε σε μια νέα φάση όξυνσης επί κυπριακού εδάφους, που δεν ξέρει κανείς πού θα οδηγήσει.

Με βάση αυτά τα δεδομένα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει τις επόμενες μέρες και βδομάδες τεράστια ευθύνη για το πού θα οδηγηθούν τα πράγματα. Οφείλουμε χωρίς συναισθηματισμούς όλοι να κατανοήσουμε ότι η ρευστότητα στην Κύπρο, που στηρίζεται στο status quo που έχει καθορίσει η Τουρκία, επιτρέπει στη χώρα αυτή να κινείται κατά το δοκούν και συμφέρον. Απεναντίας, η λύση του Κυπριακού και η πλήρης και λειτουργική ένταξη των συμπατριωτών μας Τουρκοκυπρίων στην ΕΕ, παρ' όλα τα ρίσκα που ενέχει το εγχείρημα αυτό, περιορίζει την Τουρκία. Η οποία θα υποχρεωθεί να κινείται στην περιοχή στηριζόμενη περισσότερο σε κανόνες δικαίου παρά ασκώντας την πολιτική της κανονιοφόρου.     

Στοιχεία από politis.com.cy

 Πηγη:Bαλκανικο περισκοπιο